Wiskundemeisjes
Internetbureau Rotterdam 
Een kort nieuwtje, dat eigenlijk vooral oud is: vandaag wordt door wiskundigen gevierd dat de Riemann-hypothese 150 jaar geworden is. De Riemann-hypothese is een van de bekendste grote onopgeloste wiskundeproblemen. En wie het lukt ziet een miljoen dollar tegemoet: het Clay Institute zette het probleem in 2000 op de lijst van zeven Millennium Problems. We schreven al eerder over de Riemann-hypothese: hier en hier, bijvoorbeeld.
Riemann publiceerde zijn hypothese in november 1859. Hier kun je meer lezen over zijn artikel, en ook kun je daar Riemanns originele manuscript als pdf downloaden. De eerste pagina ziet er zo uit:
Het is misschien een beetje gek om te vieren dat we iets al heel lang niet kunnen bewijzen of weerleggen, maar onopgeloste problemen zijn heel belangrijk in de wiskunde: het zoeken naar een oplossing voor zo'n groot probleem levert vaak een boel interessante wiskunde en onverwachte verbanden op, ook als de oplossing niet gevonden wordt. Allerlei wiskundigen over de hele wereld geven vandaag lezingen om de 150e verjaardag van de Riemann-hypothese te vieren. Niet hier in de buurt, helaas. Gelukkig heb ik begin november op een conferentie met mijn geschiedenis-van-de-wiskunde-collega's al geproost op deze verjaardag van de Riemann-hypothese!
En alweer zijn er schoenen met een wiskundig tintje gesignaleerd: Lo Res, van United Nude. De schoenen bestaan uit kleine veelhoekjes: het resultaat van een lage-resolutie 3D-scan.
Een ander object in dezelfde categorie is deze theepot.
Beide via Lings.nl, met dank aan Guido.
Zometeen bij De wereld draait door (Nederland 3): wiskunde! Guus & Wouter Berkelmans zijn te gast, en Robbert Dijkgraaf. Guus won de Nederlandse Wiskunde Olympiade dit jaar (zie vorig bericht) en zijn oudere broer Wouter won hem eerder ook al. Kijken dus, nu!
ps Voor wie het gemist had, hier is het fragment!
Prijzen
Vanmiddag werden de prijswinnaars van de Nederlandse Wiskunde Olympiade bekendgemaakt. Voor de tien prijswinnaars waren er prijzen variërend van € 500 tot € 100. En de prijswinnaars zijn.... * tromgeroffel*...
1 Guus Berkelmans, Amstelveen, Barlaeus Gymnasium Amsterdam, 4vwo (50 pt)
2 Merlijn Staps, Leusden, Corderius College Amersfoort, 5vwo (49 pt)
3 David Kok, Delft, Grotius College Delft, 6vwo (49 pt)
4 Niels Voorneveld, Dordrecht, Sted. Dalton Lyceum Dordrecht, 6vwo (46 pt)
5 Vlad Sandu-Dragu, Hillegom, Rijnlands Lyceum Oegstgeest, 6vwo (45 pt)
6 Harm Campmans, Borne, Lyceum De Grundel Hengelo, 6vwo (43 pt)
7 Roel Lambers, Elst, Stedelijk Gymnasium Nijmegen, 6vwo (41 pt)
8 Madelon de Kemp, Nijmegen, Stedelijk Gymnasium Nijmegen, 5vwo (40 pt)
9 Peter Koymans, Eindhoven, Pleincollege Eckart Eindhoven, 6vwo (40 pt)
10 Henk-Jaap Wagenaar, Woubrugge, Groene Hart Lyceum Alphen a/d Rijn, 6vwo (39 pt)
Super, van harte gefeliciteerd allemaal!
In totaal zijn 31 leerlingen uitgenodigd om deel te nemen aan het trainingsprogramma dat nu van start gaat. Aan het eind van de trainingsweek in juni wordt uit de deelnemers het team van zes personen geselecteerd dat Nederland zal vertegenwoordigen op de Internationale Wiskunde Olympiade in Kazachstan van 5 tot 14 juli 2010.
Nieuwe olympiade
Mocht je leerling of docent zijn op een middelbare school: de volgende editie van de Nederlandse Wiskunde Olympiade start op vrijdagmiddag 29 januari 2010 met de eerste ronde. Hopelijk ook bij jou op school! Meedoen is dit jaar extra leuk, want:
- er gaan maar liefst 750 (!) leerlingen door naar de volgende ronde, die 26 maart zal plaats vinden op 10 universiteiten in Nederland;
- voor onderbouwleerlingen en vierdeklassers geldt een lagere cesuur dan voor vijfdeklassers (net als afgelopen twee jaren);
- uit deze jaargang van de wiskundeolympiade komt het team voort dat Nederland zal vertegenwoordigen bij de Internationale Wiskunde Olympiade (IMO), die Nederland in juli 2011 organiseert.
Bovendien is meedoen natuurlijk sowieso ontzettend leuk en een goede uitdaging!
De inschrijving verloopt dit jaar voor het eerst via internet. Zie hier. Scholen kunnen zich tot 31 december aanmelden.
Wetenschapsjournaliste Asha ten Broeke werkt aan een boek over de onnodigheid van sekseverschillen. Ze gebruikt vaak als voorbeeld wiskundigen, zie haar artikel Waar zijn de wiskundevrouwen?. Asha wil heel graag volgende week op TEDxAmsterdam haar verhaal vertellen. Daarvoor heeft ze veel kijkers nodig voor onderstaand filmpje. Een jury van de NRC kiest namelijk uit de tien best bekeken filmpjes drie winnaars die naar TEDxAmsterdam mogen om hun verhaal te vertellen.
Asha heeft beloofd dat ze -als ze mag komen- haar presentatie in een wiskundemeisjesshirt zal geven. Een schrale troost voor de wiskundemeisjes die er helaas niet bij mogen zijn in Amsterdam die dag.
Zoals jullie weten houden wij erg van boeken. Toen Filip Huysegems, literatuurcriticus bij de Vlaamse krant De Standaard, ons vroeg of we met hem over boeken met wiskunde wilden praten, waren we dan ook meteen enthousiast. Hij had een leuk plan bedacht: wij mochten hem een lijst met titels van leuke boeken over wiskunde sturen en daarna mochten we hem een examen afnemen. We kozen zes boeken uit, vier fictie en twee non-fictie. Filiip sloeg aan het lezen en kwam bij ons langs. Het resultaat stond afgelopen vrijdag in De Standaard!
Voor wie die krant niet gezien heeft: klik hier voor de pdf's: blz. 12 en blz. 13. Tekst: Filip Huysegems. Foto's: Katrijn Van Giel.
De SIGMA-prijs 2009 voor succesvolle projecten die bijdragen aan een verbeterde aansluiting op het gebied van wiskundeonderwijs is afgelopen zaterdag uitgereikt op de studiedag van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren. Deze drie genomineerden presenteerden daar hun project:
- Intelligente Feedback (Open Universiteit Nederland in samenwerking met een aantal universiteiten)
- Maple TA (Hogeschool van Amsterdam)
- Twente Academy (Universiteit Twente)
Helaas kon ik er zaterdag niet bij zijn, maar ik had daarvoor als jurylid wel al alle voorstellen op papier beoordeeld. De drie projecten lagen qua kwaliteit dicht bij elkaar. Uit het juryrapport door juryvoorzitter Roel van Asselt: "Het bleek lastig om de fraaie appels en prachtige peren met elkaar te vergelijken." Uiteindelijk won Twente Academy, dat op allerlei manieren probeert de aansluiting tussen VWO en universiteit te verbeteren. Uit het juryrapport: "Doorslaggevend was het principe “voor en door studenten”, wat wijst op betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de VWO-leerling voor de eigen leerloopbaan en van de betrokkenheid van WO-studenten bij het aantrekkelijk maken van (ondermeer) een wiskundestudie."
Drie blije winnaars: Joyce Boijmans, Lina Baranowski en Dzanella Tihic.
De wiskundemeisjes feliciteren iedereen van Twente Academy van harte en we hopen dat jullie nog heel veel leerlingen enthousiast mogen maken!
Deze column verscheen in de Volkskrant van 7 november.
Over vier weken is het zover: pakjesavond! Dat betekent dat er lootjes getrokken moeten worden. Ik woon een heel eind bij mijn ouders vandaan; het is al moeilijk om iedereen bij elkaar te krijgen op pakjesavond, maar het lukt ons maar zelden om ook nog eens bij elkaar te komen om lootjes te trekken.
Nou zijn er voor de hand liggende oplossingen als lootjes trekken op internet, maar de romantiek is er dan toch een beetje af. Zo’n lootje hoort een snippertje papier te zijn dat een maand lang rondzwerft in je broekzak of portemonnee, en niet een e-mail in je inbox.
Mijn moeder stuurt dit jaar de lootjes met de post rond. Ze slaagt erin om iedereen een lootje te sturen waar zeker niet zijn eigen naam op staat, ze weet buiten zichzelf van niemand wie hij heeft, en er is geen hulp van buitenaf nodig. Hoe doet ze dat?
We willen met z’n zessen sinterklaas vieren. Mijn moeder neemt zes identieke enveloppen en schrijft op de voorkant van elke envelop één naam. Daarna schrijft ze elke naam ook op een velletje papier. Ze stopt elk briefje (opgevouwen) in de envelop waar dezelfde naam op staat als op het briefje, maar ze plakt de enveloppen natuurlijk nog niet dicht.
Ze legt alle enveloppen op de kop op een stapeltje, zodat ze de namen niet meer kan zien, en ze schudt het stapeltje goed. Vervolgens legt ze de enveloppen (nog steeds op de kop) in een cirkel op tafel. Ze haalt de velletjes uit de enveloppen (zonder te kijken wie erop staat!) en ze schuift alle velletjes één envelop door. Dan stopt ze elk velletje in de envelop waar het nu bij ligt, ze plakt de enveloppen dicht, ze husselt ze nog even door elkaar, en klaar! Nu heeft zeker niemand zichzelf, en mijn moeder weet van niemand anders wie hij heeft.
Ze had de papiertjes in plaats van één envelop ook twee, drie, vier of vijf enveloppen kunnen doorschuiven. Gaat het dan nog steeds goed? Onthoud dat mijn moeder wéét hoeveel ze alles doorgeschoven heeft.
Stel dat de enveloppen in de cirkel in de volgorde A, B, C, D, E, F lagen en ze schuift alle briefjes één envelop naar rechts. Dan ontstaat er een kringetje van lengte zes (F heeft E, E heeft D, enzovoorts). Ook als ze alles vijf enveloppen doorschuift, ontstaat er een kring van zes. Als ze alles twee of vier enveloppen doorschuift, ontstaan er twee kringetjes van lengte drie. Als alles drie enveloppen doorgeschoven wordt, dan worden alle kringetjes twee lang: A en D hebben elkaar, B en E ook, en C en F ook.
Kortom: mijn moeder weet wat voor kringetjes er ontstaan. En als ze alles drie enveloppen opschuift, weet ze dus dat de persoon die zij getrokken heeft ook háár lootje getrokken heeft! Dat mag niet.
En voor andere families? Met hoeveel personen je ook bent (mits meer dan drie): alle briefjes één envelop doorschuiven werkt altijd. Een aanrader voor alle families met ver weg wonende kinderen!
We hebben al heel veel wiskundestrips laten zien, maar toch blijven we nieuwe vinden. Nu vond ik weer een paar leuke bij Not So Humble Pi. Je kunt ze ook kopen op kaarten, t-shirts en kalenders.
Deze drie vind ik het leukst.
