Wiskundemeisjes

Het jaarlijkse wetenschapsfeest Discovery komt er weer aan! Komende vrijdag 25 september staat het Amsterdamse NEMO in teken van Discovery 09. Van de site:

We zijn keihard aan het werk om van Discovery 09 de beste editie tot nu toe te maken, en zo te zien gaat dat glansrijk lukken. Zo hebben we een van de hotste nieuwe VJ’s van het moment, Max Hattler, weten te koppelen aan onderzoekers van de TU Delft. Zij gaan een unieke show geven met live 3D-video beelden van de dansvloer. Een wereldpremière, voorzover wij weten. Dat alles op muziek van C-Mon & Kypski (DJ-set), Baskerville en DJ Missing Links. Verder: je hersenen direct aan een game koppelen, het nieuwste project van Tinkebell, een lamp die het pas doet als je er bloed in druppelt en de kick-off van FameLab Nederland. En meer!

In dat FameLab komt ook Matt Parker - een soort stand-up wiskundige.

Ik ben er zeker bij vrijdag, jullie ook? Je kunt hier vast een kaartje bestellen voor 10 euro. Vorige edities waren vaak uitverkocht.

Zondag 20 september geeft Michel Mandjes in NEMO een kinderlezing met als titel "Waarom win ik nooit de loterij?" Op de website staat een leuke aankondiging:

Stel: de juf verloot in de klas drie kaarten voor NEMO en drie kaarten voor Artis. Hoe groot is de kans dat je een kaartje wint voor een van beide musea, of een kaartje voor allebei? En verandert de kans om te winnen als er minder kinderen in de klas zitten?

Tijdens deze kinderlezing laat prof. Michel Mandjes, wiskundige aan de UvA, de kinderen ontdekken wat een kans nu precies is. Aan de hand van kleine rekenvoorbeelden legt hij uit hoe je een kans kunt berekenen en wat je er eigenlijk aan hebt. Mandjes waarschuwt ook dat je moet oppassen met kansvoorspellingen. Want wat betekent eigenlijk 20% kans op regen, of een grote kans dat de jackpot valt?

Hier kun je alle informatie vinden.

Komende maandag, 15 juni, organiseren USCKI Incognito (de Utrechtse Studievereniging voor Cognitieve Kunstmatige Intelligentie) en het Studium Generale van de Universiteit Utrecht het symposium Infinity: The Final Countdown.

Van de website:

Oneindigheid, in praktijk lijkt het nauwelijks voor te komen. We staan nooit oneindig lang in de file en op onze spaarrekening staat helaas nooit oneindig veel geld. Gek toch, dat daarentegen in bijna elk academisch vakgebied oneindigheid wel opduikt. Oneindigheid lijkt wat dat betreft wel één van de meest interdisciplinaire onderwerpen die er bestaan. Sommige vakgebieden worstelen al eeuwenlang met de implicaties die dit onderwerp met zich meebrengt, andere omarmen deze juist. Zo probeert de filosofie al vanaf de tijd van Aristoteles oneindigheid een plek te geven binnen haar denkwijze, terwijl zowel de wiskunde als de natuurkunde juist door dit gegeven kunnen putten uit een rijke bron van theorieën. Je zou dus kunnen zeggen dat oneindigheid voor sommigen een beperking is, maar voor anderen een wereld van mogelijkheden.

Jan Willem Klop en Hans Zantema gaan in op oneindigheid in de informatica, in het bijzonder op oneindige rijen ("stromen"). Pieter Sjoerd Hasper spreekt over oneindigheid in de filosofie. En wiskundige Bart de Smit vertelt over oneindigheid in de litho "Prentententoonstelling" van M.C. Escher.

Kijk hier voor het programma, de samenvattingen en een inschrijfformuliertje.

In het meest recente boek van David Leavitt, "The Indian Clerk", speelt wiskunde een grote rol. Het boek speelt in het begin van de twintigste eeuw en gaat over de relatie tussen de wiskundigen G. H. Hardy en Srinivasa Ramanujan. Ik ben er zelf in bezig, en het begin belooft veel goeds!

Op dinsdag 16 juni komt Leavitt naar Amsterdam. The John Adams Insitute organiseert dan samen met Uitgeverij De Harmonie een bijeenkomst over "The Indian Clerk"! De voertaal is Engels.

Tijd: 20 uur
Plaats: Posthoornkerk, Haarlemmerstraat 124-126, Amsterdam
Kaarten: via www.john-adams.nl
Prijzen: JAI-leden € 11 - Student/Senior € 10 - Niet-leden € 18,50

Het boek verschijnt in het Nederlands onder de titel "De Indische klerk". Van de website van de uitgever:

Op een januariochtend in 1913 treft de charismatische en excentrieke G.H. Hardy, die op zijn zevenendertigste al beschouwd wordt als een van de grootste wiskundigen van zijn tijd, een mysterieuze envelop aan. Hij vindt hierin een brief van een Indische klerk, Srinivasa Ramanujan, die beweert op het punt te staan een revolutionaire wiskundige ontdekking te doen. De collega's van Hardy menen dat hij met een oplichter van doen heeft, maar Hardy is ervan overtuigd dat de klerk serieus genomen moet worden. Deze keuze zal niet alleen zijn eigen leven en dat van zijn vrienden veranderen, maar de hele geschiedenis van de wiskunde.

"Mathematics and its paradoxes provide a deep vein of metaphor that Leavitt uses to superb effect, demonstrating how the most meaningful relationships can defy both
logic and imagination", aldus The New Yorker.

Op het nippertje, want aanmelden kan tot morgen: vrijdag aanstaande kun je op de UvA naar Leve de wiskunde!. Dat is een congres voor wiskundedocenten, geïnteresseerde 6-vwo-scholieren en andere belangstellenden.

De onderwerpen die aan de orde komen zijn:

De wiskunde achter knopen (Jasper Stokman)
Kansloos: van Willem Ruis tot Lucia de B. (Peter Grünwald)
De kredietcrisis vanuit wiskundig perspectief (Robin de Vilder)
De Wiskunde Club (Doortje de Wiljes en Kyndylan Nienhuis)
`Sex and the City': eenvoudige modellen voor complexe netwerken (Peter Sloot)

Kortom: een boel leuks! Kijk op de website voor programma en locatie, voor de samenvattingen van de voordrachten en voor het aanmeldformulier.

Aanstaande dinsdag geeft Marcus du Sautoy, die we eens naar zijn favoriete (nog levende!) wiskundige vroegen, een publiekslezing over zijn net vertaalde nieuwe boek Het symmetrie-monster (Finding Moonshine).

Hoe is het om door een briljante ingeving een eeuwenoud wiskundig vraagstuk op te lossen? En om, tien minuten later, erachter te komen dat je daarbij een denkfout hebt gemaakt? In "Het symmetrie-monster" gaat wiskundige Marcus du Sautoy op zoek naar het geheim van een van de belangrijkste natuurverschijnselen.

De lezing is op dinsdag 14 april om 17:30 in de Doelenzaal van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam. Toegang is gratis, maar wegens het beperkte aantal plaatsen moet je je wel aanmelden via een berichtje. Wij hebben er al zin in!

Op vrijdag 15 mei organiseert de Technische Universiteit Delft een wedstrijd voor meiden uit 5 VWO. Met een team verzin je in een dag een oplossing voor een uitdagend probleem. Het model in bovenstaand plaatje heeft dan ook niets te maken met de Vogue of Glamour, je gaat deze dag een (wiskundig) model maken om de oplossing te vinden. Meer informatie vind je op de website of in de flyer (pdf). Het beste team wint een mooie laptop en het wordt vast een leuke dag, dus meld je aan of wijs anderen op deze wedstrijd!

De dames op de foto zijn trouwens ook geen ingehuurde modellen, maar heuse Delftse studentes. Op de site van Maak een model in een dag vertellen Linda (uiterst links) en Emma (in het midden) bijvoorbeeld wat zij leuk vinden aan hun wiskundestudie.

In 1959 publiceerde Edsger W. Dijkstra zijn kortste-padalgoritme, een efficiënt rekenrecept om de snelste route van A naar B op een kaart te berekenen. Nu, vijftig jaar later, zijn algoritmen niet meer weg te denken uit ons leven. We hebben ze nodig om veilig te pinnen, om de trein op tijd te laten rijden en om DNA van muis en mens met elkaar te vergelijken. Het Nederlandse wiskundecluster DIAMANT organiseert een publieksmiddag over zulke algoritmen. Iedereen is welkom!

De sprekers komen uit verschillende vakgebieden: Niko Beerenwinkel spreekt over algoritmen in de biologie, Edward Schaefer over algoritmen in de cryptologie en Alexander Schrijver over de algoritmen achter het Nederlandse spoorboekje.

Kortom: biologen, wiskundigen, boeren, informatici en buitenlui, spoed u allen op zaterdag 18 april 2009 naar het Spoorwegmuseum in Utrecht. Voor 5 euro wordt u vanaf 13 uur 's middags vermaakt. Meer informatie en een aanmeldingsformulier staan op de site van Algoritmen alom.

ps Ik kom er tot mijn eigen verbazing achter dat we hier nog nooit iets over Edsger W. Dijkstra hebben geschreven. Dat zal ik binnenkort rechtzetten!

Voor wie vanmiddag toevallig tijd heeft: in Gent kun je naar een toneelstuk over Évariste Galois en een voordracht van Gunther Cornelissen!

(Klik op het plaatje voor een vergroting.)

Meer informatie staat op de site Wiskunde & Passie.

Deze week komt Daniel Tammet, de auteur van Op een blauwe dag geboren, weer naar Nederland om de Nederlandse vertaling van zijn nieuwe boek te promoten! Tammet is schrijver, taalkundige en docent. Hij heeft autisme en het savant-syndroom, net als Kim Peek, op wie de film Rainman is gebaseerd. Anders dan de meeste andere savants kan Tammet uitleggen wat er in zijn hoofd gebeurt. Op pi-dag (14 maart) 2004 slaagde hij erin om in vijf uur en negen minuten de eerste 22514 decimalen van pi voor te dragen.

Tammets nieuwe boek heet De wijde lucht omvatten. Uit de aankondiging van de uitgever:

Daniel Tammet, zelf autistisch savant, legt uit hoe het brein werkt, hoe we denken, leren, herinneringen bewaren en creëren, en waarom het brein geen computer is. Hij beschrijft gedetailleerd zijn eigen talenten als reken-, geheugen- en taalwonder, en laat zien wat iedereen kan leren van de breinkunsten van een savant. Autistisch denken is, zo stelt hij, eigenlijk niets meer dan een extreme vorm van denken. We doen het allemaal doen als we dagdromen, metaforen gebruiken of woordspelingen maken.

Daniel Tammet leert je te dansen met getallen, te spelen met taal, en daarbij te vertrouwen op je instinct. De wijde lucht omvatten verdiept ons begrip van het onmetelijke brein.

Vrijdag 13 maart om 16 uur spreekt Daniel Tammet in Boekhandel Scheltema in Amsterdam over zijn nieuwe boek. Helaas kunnen we er zelf niet heen. Maar we gaan het boek zeker lezen, dus verwacht een recensie binnenkort!