Wiskundemeisjes

Het Nederlandse team heeft op de Internationale Wiskunde Olympiade in Bremen twee medailles in de wacht gesleept: een zilveren en een bronzen. Twee andere teamleden kregen een eervolle vermelding.

Nederland is met 79 punten 47ste geworden in het officieuze landenklassement. Winnaar is China, gevolgd door Japan en Rusland. In totaal namen 565 leerlingen uit 104 verschillende landen deel aan deze olympiade.

De individuele uitslagen van de Nederlandse deelnemers zijn als volgt:

Wouter Berkelmans (18 jaar, Amstelveen): ZILVER, 24 punten
Raymond van Bommel (17 jaar,Hoofddorp): BRONS, 21 punten
David Kok (16 jaar, Delft): EERVOLLE VERMELDING, 11 punten
Harm Campmans (17 jaar, Borne): EERVOLLE VERMELDING, 9 punten
Saskia Chambille (18 jaar, De Meern): 9 punten
Maarten Roelofsma (18 jaar, Apeldoorn): 5 punten

Gefeliciteerd!

De Internationale Wiskunde Olympiade wordt jaarlijks georganiseerd, telkens door een ander land. Aan deze wedstrijd doen getalenteerde leerlingen mee uit ca. honderd landen. De deelnemers krijgen zes moeilijke wiskundige vraagstukken voorgelegd die ze individueel moeten oplossen. Ze kunnen daarmee in totaal 42 punten scoren (zeven punten per opgave). De helft van de deelnemers krijgt een medaille: brons, zilver of goud in de verhouding 3:2:1. De deelnemers die geen medaille halen maar wel een van de opgaven foutloos oplossen, krijgen een eervolle vermelding. De wedstrijd kent in feite alleen individuele winnaars, maar natuurlijk wordt er ook een officieus landenklassement gemaakt. In 2011 vindt de Internationale Wiskunde Olympiade in Nederland plaats.

Wie benieuwd is welke problemen de leerlingen voor hun neus kregen kan zelf de
opgaven bekijken. (De pdf is moeilijk leesbaar, maar met een beetje inzoomen lukte het mij wel; de Engelse versie is beter te lezen.)

Voor wie meer wil weten over de deelnemers: dit weekend stond Maarten Roelofsma in de NRC, eerder al stond Raymond van Bommel in het Witte Weekblad en David Kok in het AD.

Het International Congress of Mathematicians (ICM) is een heel groot congres voor wiskundigen van over de hele wereld. Het wordt eens in de vier jaar georganiseerd, en zal in 2010 plaatsvinden in India. Op dat congres spreken de beste wiskundigen ter wereld voor een breed publiek van wiskundigen, het is dus niet op een specifiek thema gericht. Op de ICM's worden ook de belangrijke Fields Medals uitgereikt, en de winnaars daarvan geven ook een lezing.

Leuk voor wiskundigen: sinds kort zijn van de laatste drie ICM's video's beschikbaar! Op deze site kun je de plenaire lezingen van ICM 2006 (Madrid), ICM 2002 (Beijing) en ICM 1998 (Berlijn) bekijken. Te veel grote namen om op te noemen! Een paar door ons geïnterviewde wiskundigen zijn erbij (Terence Tao, Wendelin Werner, Persi Diaconis) en natuurlijk ook een aantal favorieten (David Mumford, Harry Kesten en Avi Wigderson). Vaak kun je de slides er ook nog bij downloaden. Een mooie kans om deze lezingen alsnog te zien!

De zogenaamde body-mass index (BMI), ook bekend als queteletindex, wordt gebruikt als een indicator voor een gezond gewicht. De formule voor je BMI is: massa / (lengte)². Als je een BMI tussen 18 en 25 hebt, wordt je gewicht "normaal" genoemd, bij minder dan 18 heb je ondergewicht en bij meer dan 25 overgewicht.

Deze formule is bedacht door de wiskundige Adolphe Quételet (1796 - 1874), die als een van de eersten statistische methodes toepaste in de sociale wetenschappen. Maar hij paste de formule niet toe op individuen, hij gebruikte hem alleen om een hele populatie te beschrijven.

Keith Devlin betoogde een tijdje geleden al in zijn column dat de BMI gebruikt wordt voor iets waarvoor hij niet bedoeld is, namelijk om per persoon aan te geven of zijn gewicht gezond is of niet. En KP wees me erop dat Devlin zijn argumenten nu ook op de radio verteld heeft. De athletische Devlin blijkt zelf volgens de BMI-standaard overgewicht te hebben. De formule houdt namelijk geen rekening met de verhouding tussen botten, spieren en vet in iemands lichaam. Bovendien betekent de index fysiologisch niets (er is geen fysiologische reden om iemands lengte te kwadrateren, het is gewoon een formule die redelijk klopt met de data van een hele populatie), klopt de logica niet, enzovoort.

Lees Devlins hele column zelf: Do You Believe in Fairies, Unicorns, or the BMI? en luister naar hem in de uitzending van de NPR van afgelopen zaterdag: Top 10 Reasons Why The BMI Is Bogus. Het is grappig dat de formule er in Amerika anders uitziet door een omrekenfactor van 703, omdat ze lengtes in inches en massa's in pounds meten!

Stel dat je ouders voor een slordige 8,5 miljoen dollar een appartement in New York kopen en dat ze de wat excentrieke architect Eric Clough inhuren om het te verbouwen. Dat kan het zomaar dat je een gecodeerde boodschap in je slaapkamer krijgt.

Een vriendje van de 11-jarige Cavan brak de code in zijn slaapkamer.

In het huis zitten meer vreemde dingen verstopt: een speciaal geschreven boek over een geheim, verborgen panelen, deurkloppers die samen een soort draaias vormen om een geheime lade te openen en zo gaat het maar door. Samen leiden al die aanwijzingen tot een heuse speurtocht.

Nog een puzzel om op te lossen!

Het is allemaal nogal decadent, maar toch vind ik het ontzettend gaaf. Vooral voor kinderen moet zoiets geweldig zijn, het lijkt vast of je in een avonturenboek leeft. Lees het hele verhaal in de New York Times of bekijk de foto's. Ik ga hoopvol de muren van ons appartement nog eens goed bestuderen...

Tja, statistiek... Rechters, artsen, sociologen, wie hebben er eigenlijk geen moeite mee? En dat terwijl het juist interpreteren van gegevens zo ontzettend belangrijk is.

After all, facts are facts, and although we may quote one to another with a chuckle the words of the Wise Statesman, "Lies - damned lies - and statistics," still there are some easy figures the simplest must understand, and the astutest cannot wriggle out of.
Leonard Courtney

Er is goed nieuws: vanaf volgend jaar begint in Nederland de Masteropleiding Statistical Science. Voor iedereen die later statistiek nodig heeft.

I keep saying the sexy job in the next ten years will be statisticians. People think I'm joking, but who would've guessed that computer engineers would've been the sexy job of the 1990s? The ability to take data – to be able to understand it, to process it, to extract value from it, to visualize it, to communicate it – that's going to be a hugely important skill in the next decades...
Hal R. Varian, Google's Chief Economist

Na deze master heb je een grondige kennis van statistische methoden en kun je die toepassen in verschillende onderzoeksgebieden. De opleiding is een samenwerking tussen verschillende instanties: zowel uit wiskundige als medische/biologische hoek. Statisticus Richard Gill noemt de master `een droom die uitkomt'.

Studenten kunnen vanuit verschillende bachelors instromen, de eis is dat je minstens één inleidend en een meer geavanceerd vak over kansrekenen of statistiek hebt gevolgd. Kijk voor meer informatie op de website. De wiskundemeisjes hopen dat de nieuwe opleiding een succes wordt!

Komende zaterdag doet dit wiskundemeisje mee aan Waar gáát dit over?, de zaterdagavondquiz over actuele wetenschap. Onder leiding van quizmeesteres Isolde Hallensleben nemen Maarten Keulemans en ik het op tegen Marcel Hulspas en Kris Verburgh. Tot nu toe hoorde ik bij de quiz weinig vragen over priemgetallen of kettingbreuken, dus ik moet me nog even verdiepen in het niet-wiskundige wetenschapsnieuws. Zodat ik zaterdag antwoord weet op vragen als:

En verder had de nieuwe Amerikaanse energieminister Steven Chu nog een ideetje tegen de klimaatverandering. Wat?

• a. Hij wil alle daken wit verven, zodat de aarde meer zonlicht reflecteert.
• b. Hij wil de klimaatconferente in december in Kopenhagen helemaal via videoconferencing houden.
• c. Hij lanceerde een grootscheeps zonne-energieprogramma.

De quiz wordt komende zaterdag live uitgezonden tussen 18.15 - 19.00 op Radio 1. Na afloop is de uitzending ook online terug te luisteren.

De scholieren die in de running waren voor een plaatsje in het Nederlandse team voor de Internationale Wiskunde Olympiade hebben de afgelopen week hard getraind in Valkenswaard. Er deden 24 leerlingen mee aan de trainingsweek: één uit klas 3, acht uit vwo 4, acht uit vwo 5 en zeven uit vwo 6. Zaterdag was de beslissende eindtoets, en de volgende zes leerlingen hebben zich geplaatst voor het team dat Nederland deze zomer gaat vertegenwoordigen bij de Internationale Wiskunde Olympiade in Bremen:

* Wouter Berkelmans (18 jaar, Amstelveen)
* Raymond van Bommel (17 jaar,Hoofddorp)
* Harm Campmans (17 jaar, Borne)
* Saskia Chambille (18 jaar, De Meern)
* David Kok (16 jaar, Delft)
* Maarten Roelofsma (18 jaar, Apeldoorn)

Verder heeft Merlijn Staps (14 jaar, Leusden) de aanmoedingsprijs gewonnen voor het beste
aanstormend talent; ook hij mag mee naar Bremen als lid van de Nederlandse delegatie. Van harte gefeliciteerd allemaal, en alvast veel succes!

De Olympiade vindt plaats van 13 tot 22 juli. Voorafgaand aan de reis naar Bremen zal het team nog een extra trainingsweek hebben in Apeldoorn. Het team wordt begeleid door Quintijn Puite (Technische Universiteit Eindhoven en Hogeschool Utrecht) en Birgit van Dalen (Universiteit Leiden).

Voor wie geïnteresseerd is in de problemen die deze leerlingen zaterdag in 3,5 uur hebben moeten oplossen: zie hier de eindtoets en de uitwerkingen (niet meteen spieken!).

Een speciaal bericht voor alle Leidse niet-bètastudenten met een zwak voor wiskunde en andere natuurwetenschappen.

Volgend jaar kun je aan de Universiteit Leiden een minor Natuurwetenschappen voor niet-bètastudenten kiezen (oftwel: bèta voor alfa's).

Bas Haring geeft een college Essentiële thema’s in de natuurwetenschappen (over onderwerpen als evolutie en chaos), Frans van Lunteren vertelt over Keerpunten in de geschiedenis van de natuurwetenschappen (over Darwin, Einstein en vele anderen) en Dirk van Delft neemt de studenten mee op excursie (natuurlijk naar zijn Museum Boerhaave, maar ook naar Naturalis). Alsof dat allemaal nog niet leuk genoeg is, is er ook een vak Kruisbestuivingen, waar ik (tussen grote namen als Vincent Icke en Arie Verhagen) een gastcollege over wiskunde en literatuur mag geven.

Kortom: vergeet die nerd-set en schrijf je snel in via U-twist.

Hoezee, Wolfram|Alpha, de nieuwe zoekmachine voor nerds, is vannacht online gegaan! Het idee achter dit nieuwste Wolframiaanse project is dat de computer antwoord moet kunnen geven op feitelijke vragen.

Abstruse Goose heeft hoge verwachtingen...

Ga zelf snel naar Wolfram|Alpha om hem te proberen. Of lees eerst een artikel over de nieuwe zoekmachine. In het juni-nummer van Natuurwetenschap & Techniek komt trouwens ook een nieuwsbericht van mij over Wolfram|Alpha, maar daar ga je natuurlijk niet op wachten!

Mijn eerste zoektermen waren "life expectancy female 29" en dat gaf als eerste deel van de output dit.

Wolfram|Alpha geeft een uitgebreide levensverwachting voor Ionica

Nu ga ik snel andere zoektermen proberen. Veel plezier!

p.s. Niet vergeten om vandaag ook nog naar buiten te gaan hoor!

Herinneren jullie je de stemknop voor de Nobiles blogwedstrijd nog die een tijdje terug in de zijbalk stond?

Blijkbaar hebben jullie daar flink op geklikt, want de wiskundemeisjes hebben gewonnen in de categorie themablog. Hoera!

Op de site van Nobiles kun je een filmpje van ons en de andere winnaars bekijken.

Ionica, Jeanine en Bob van Nobiles

We bedanken iedereen voor het stemmen en feliciteren Sjef, Floor, Sanne en Jeffrey met hun prijzen! En natuurlijk bedanken we Nobiles en sponsor Husk voor de gewonnen wintersportvakantie. Binnenkort meer over `wiskundemeisjes in de sneeuw'!