Wiskundemeisjes

Dit najaar organiseert Studium Generale van de Universiteit Utrecht een reeks over wiskunde. Vier leuke wiskundigen (waaronder Ionica) geven aansprekende voordrachten!

Van de website:

Wiskunde laten vallen omdat je er later toch niets aan hebt? Jammer. Wiskunde is namelijk hartstikke handig en direct toepasbaar in het dagelijkse leven. Zo kan het je helpen bepalen op welk moment je beter compromissen kunt sluiten in je relatie en wanneer je juist voet bij stuk moet houden. Wiskunde kan aantonen hoe en op wie je het best kunt stemmen in een democratie en het kan je waardering voor kunst laten toenemen. En het oplossen van wiskundige problemen is soms zelfs even spannend als een misdaadroman.

In deze vierdelige lezingenreeks zullen wiskundigen laten zien hoe alomtegenwoordig wiskunde is en hoeveel plezier er aan te beleven valt.

Het programma:

Woensdag 29 oktober:
De wiskundige onmogelijkheid van democratie door Vincent van der Noort

Woensdag 5 november:
De overeenkomst tussen wiskunde en kunst door Jan van de Craats

Woensdag 12 november:
Wiskunde als misdaaddroom door Robbert Dijkgraaf

Woensdag 19 november:
Liefde en wiskunde door Ionica Smeets

Elke keer van 20.00 uur tot 21.30 uur in de Aula van het Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.

Discovery08

Het is bijna zover: vandaag over een week, vrijdag 26 september, vindt het grote wetenschapsfeest Discovery08 plaats! Wij hebben er al zin in, jullie ook? Het feest is in NEMO (dus in de buurt van Amsterdam Centraal), waar je ook met allerlei installaties mag spelen. Het programma belooft veel goeds:

De wiskundemeisjes zullen er natuurlijk bij zijn! Ionica zit in een discussieforum over de bètacanon en allebei helpen we een handje bij de QR-code dating service, maar we gaan deze keer vooral zelf rondsnuffelen en al het leuks bekijken.

Bètacanon in polyfonie: ook op Discovery

Ruben Naeff (wiskundige en componist) componeerde Nul plaattektoniek WC. De bètacanon. Wij schreven al eerder over de première van zijn stuk tijdens de boekpresentatie van De bètacanon. Dat was erg mooi, dus we zijn blij dat we de uitvoering op Discovery nog eens kunnen horen! En niet alleen dat: ook de cd wordt dan gepresenteerd!

Op de cd staan

• Nul plaattektoniek WC. De bètacanon. Uitgevoerd door vocaal kwartet Quatre Bouches, promovendi Govert Valkenburg en Bas Ponsioen, pianisten Gerben Uilenbroek en Ruben Naeff, onder leiding van Wouter Padberg;
• een voordracht van de zangtekst, met een onverwachte inval van Frits van Oostrom, grondlegger van de Canon van Nederland;
• een nieuwe opname van de quatre-mains The Aftermath. Wat te doen na mijn afstuderen?, die Ruben Naeff tegelijkertijd schreef met zijn afstudeerscriptie wiskunde; en
• de videoreportage Hoe klinkt DNA? De bètacanon op muziek van Volkskrant TV.

Robbert Dijkgraaf maakte een illustratie voor het cd-boekje en Jean-Marc van Tol leverde enkele cartoons van Fokke en Sukke.

Losse exemplaren kunnen worden gekocht na afloop van elk concert en in de webwinkel van Fokke en Sukke en die van de Volkskrant. Voor grotere afname en boekingen van het ensemble kun je contact opnemen met Ruben.

Maak kans op een gratis exemplaar!

Maar speciaal voor onze lezers stelt Ruben drie exemplaren van de cd gratis beschikbaar! Omdat we op de een of andere manier een keuze moeten maken tussen al onze geïnteresseerde lezers, moet je er wel wat voor doen. Wil je kans maken op één van de drie exemplaren, stuur dan je antwoord op de volgende vraag naar ons: Wat is je favoriete formule of algoritme, en waarom? Inzenden uiterlijk 26 september.

Op 9 juli is professor N.G. (Dick) de Bruijn 90 jaar geworden. Daarom vindt er op vrijdag 5 september aanstaande op de TU in Eindhoven een symposium plaats ter ere van hem en zijn bijdragen aan vele uiteenlopende takken van de wiskunde en informatica. De sprekers zijn Herman Geuvers (Radboud Universiteit Nijmegen en TU/e), Fairouz Kamareddine (Heriot-Watt University, Edinburgh, UK), Guido Janssen (Philips Research Laboratories), Jan van de Craats (Universiteit van Amsterdam) en N.G. (Dick) de Bruijn zelf. Op deze pagina is alle informatie over het symposium te vinden.

De Bruijn heeft een indrukwekkende publicatielijst op internet staan (zie hier en klik verder in de linkerbalk), en een groot deel van zijn artikelen zijn via deze link ook helemaal te lezen. Een zeer toegankelijke aanrader is zijn afscheidsrede uit 1984 (verschenen in het Nieuw Archief in 1985): Omzien in bewondering. Twee mooie citaten uit zijn rede staan hieronder. Het eerste gaat over het bewonderen van personen (p.106), het tweede over het bewonderen van stukjes wiskunde (p. 107).

Bij het bewonderen van personen schijnt een algemene regel te zijn dat wij bewonderen wat boven ons, maar niet te ver boven ons ligt. Het zo goed als onbereikbare wordt niet vaak bewonderd. Wij bewonderen meestal iets dat ons de illusie geeft dat wij er naartoe zouden kunnen groeien. Ik wil niet zeggen dat iedereen altijd zijn oordeel zo sterk door gedachten aan competitie laat beheersen, maar een vrij algemeen effect is het wèl. De man die in bad zingt kan denken dat het echt lijkt op wat de beroemde grote zangers voortbrengen, mits de badkamer voldoende galmt en mits de bader niet gehinderd wordt door muzikaal onderscheidingsvermogen. Desnoods zal hij door het onderduwen van een zeepbakje kunnen denken dat hij de opwaartse druk in vloeistoffen even goed had kunnen ontdekken als Archimedes. Maar dingen die ver boven zijn bevattingsvermogen liggen zal hij zelfs niet kunnen willen kunnen.

Als ik enige voorbeelden geef van bewonderenswaardige stukjes wiskunde dan zullen die op persoonlijke motieven gekozen zijn, in samenhang met eigen ontwikkelingsgeschiedenis en eigen tekortkomingen. Het zijn zaken van middelmatig grote omvang, met een harmonische opbouw. In enkele, maar lang niet in alle, worden vragen beantwoord die ik misschien wel zelf had kunnen stellen, soms aangepakt op een manier die ik misschien zelf had kunnen bedenken. Om te kunnen bewonderen stel ik me blijkbaar de eis dat er een duidelijke grondslag is en dat ik, van ieder punt uit, de weg naar de grondslag in zijn geheel kan overzien. Liefst moet ik het bij iedere hernieuwde kennismaking wéér mooi kunnen vinden, ook als de verwondering over verrassende wendingen reeds lang is vervaagd. Belangrijk is ook dat er een redelijk samenhangend complex van nieuwe begrippen wordt opgebouwd, maar dat over het geheel genomen de definitiedichtheid niet groot is.

Over welke bewonderde personen en stukjes wiskunde De Bruijn verder sprak, kun je in zijn rede lezen.

Nu Lowlands weer voorbij is, kunnen we ons mooi verheugen op een volgend festival! Discovery 08 is een goed feest met inhoud, waar alles draait om de kick van nieuwe dingen ontdekken. Of zoals de organisatie het zegt: Discovery 08 is a party night with food for thought. Dit jaar zal Discovery 08 plaatsvinden op 26 september van 21:00-04:00 uur in NEMO in Amsterdam. Het programma begint al aardig vorm te krijgen. Verwacht live experimenten, muziek van Tom Trago, Mr. Wix e.a., VJ sets, QR-code Dating Service, het nieuwste project van Bas Haring, 20PK-micropresentaties, 3D-bacterieprinter, interactieve installaties, de bèta-canon op muziek, games, films & visuals en veel meer.

Vorig jaar waren er heel wat wiskundemeisjes op Discovery 07 en ook dit jaar zijn we van de partij, jullie ook?

Discovery is namelijk op zoek naar vrijwilligers. Er is hulp nodig bij promotie, opbouw en werkzaamheden op de avond zelf. Als vrijwilliger krijg je uiteraard gratis toegang, eten en drinken, maar bovenal een geweldige ervaring met een groep enthousiaste mensen en de kans om eens op een andere manier aan wetenschapscommunicatie te doen. Meedoen? Graag! Geïnteresseerden kunnen mailen naar miranda@discovery08.nl.

Check ook even de very disco blog van Alex Verkade. Daar lees je bijvoorbeeld over de plannen van wiskundigen Freek van der Blij en Charlotte Vlek voor Discovery.

Net als vorig jaar is er komend weekend weer allerlei wiskunde op Lowlands! In de SIGMA-tent is er elke dag van alles te doen. Op zaterdagmiddag wordt tussen 16.00 en 18.00 uur de gelijknamige Sigma-prijs uitgereikt. Hierbij de rest van programma, elk onderdeel duurt 45 minuten.

Doel van MobileMath is het behalen van zoveel mogelijk punten binnen de gestelde tijd. Deelnemers kunnen punten scoren doordat ze met een mobiele telefoon met GPS-functionaliteit vierhoeken, rechthoeken en parallellogrammen aflopen op Lowlands terrein. De hoekpunten van de vierhoeken worden online opgeslagen.

De Grote Wiskundemeisjes Quiz Vrijdag 13.15 uur, Zaterdag 12.30 uur , Zondag 13.15 uur.

Wij organiseren een soort kroegquiz met vragen over wiskunde in films, muziek, literatuur en veel meer! Kom dus meedoen en win een comfortabel campingkrukje.

Verborgen codes (Radboud Universiteit Nijmegen) Vrijdag 14.00 uur, Zaterdag 11.00 uur, Zondag 11.45 uur.

Deze workshop gaat over de dagelijkse situaties waarin coderingen voorkomen.

Super Mario flies to Math paradise (Universiteit van Utrecht) Vrijdag 16.00 uur, Zaterdag 13.15 uur, Zondag 11.00 uur.

Deze groep heeft een animatie gemaakt van Super Mario die over de Lowlands plattegrond loopt. Zo komt hij net als in het “echte spel” verschillende problemen tegen die wiskundig zullen worden opgelost. De problemen zullen allemaal met Lowlands te maken hebben. Zoals: Hoe verdeel je het laatste biertje of hoe kom je het snelst bij de tent van je vrienden. Ook bij deze workshop zal het publiek er bij betrokken worden.

Meedoen is belangrijker dan winnen! (Universiteit van Amsterdam, Econometrie) Vrijdag 16.45 uur, Zaterdag 14.00 uur, Zondag 12.30 uur.

Deze groep zal op een interactieve manier drie basistheorieën (o.a. prisoners dillema, nash evenwicht) uit de econometrie uitleggen. Het publiek zal worden betrokken bij de uitleg. De dilemma’ s die samen hangen met deze theorieën zullen met behulp van vrijwilligers uit het publiek worden uitgebeeld.

Wiskundige structuren in de muziek (Wim den Herder, Universiteit van Amsterdam, Wiskunde) Vrijdag 17.30 uur, Zaterdag 11.45 uur, Zondag 14.00 uur.

Deze workshop zal over de maatbepaling in de muziek gaan en de wiskunde die hier achter steekt. Dit zal worden uitgelegd aan de hand van voorbeelden uit populaire muziek.

Sex & Math (Ionica Smeets, Universiteit Leiden) Zondag 16.00 uur.

Ionica zal in deze workshop aantonen hoe relaties ook puur met wiskundige formules te verklaren en voorspellen zijn.

Lowlands is al lang uitverkocht, maar je kunt misschien nog een wanhopige poging doen om kaarten te winnen. Als je al kaarten hebt, kom dan vooral even langs! Je vindt de Sigma-tent op het Lima-terrein.

Een tijdje geleden kondigden we de film 21 al aan; nu heb ik hem dan ook gezien.

21 is losjes gebaseerd op een waargebeurd verhaal, wat in ietwat gefictionaliseerde vorm al was verschenen in het boek Bringing Down the House: The Inside Story of Six MIT Students Who Took Vegas for Millions van Ben Mezrich.

De briljante student Ben Campbell (Jim Sturgess) maakt tijdens een college indruk op wiskundeprofessor Micky Rosa (Kevin Spacey), onder andere door direct de goede beslissing te nemen als hem het drie-deurenprobleem wordt voorgelegd. Rosa is vooral onder de indruk van de manier waarop Ben zijn emoties buiten beeld houdt en op grond van alleen wiskunde de juiste beslissing neemt.

Rosa blijkt een geheim clubje van vijf studenten te leiden, die hij traint in het kaarten tellen bij black jack. Elk weekend reizen ze af naar Las Vegas en daar verdienen ze bakken met geld, door gebruik te maken van codetaal en gebaren. Ben wordt uitgenodigd om mee te komen doen. Aanvankelijk ziet hij dat niet zo ziet zitten, maar dan besluit hij dat het misschien wel een goede manier is om het geld voor zijn studie bij elkaar te krijgen.

De groep wint veel geld, ze logeren in de mooiste suites en kopen dure kleren. Bens beste vrienden (twee nerdige types met wie hij een zelfrijdend autootje aan het bouwen is voor een wetenschapswedstrijd) waarderen zijn geheimzinnige gedrag en zijn gebrek aan inzet niet zo. Natuurlijk loopt de spanning op, ook tussen de vijf studenten onderling. En waarom speelt professor Rosa zelf eigenlijk nooit mee?

Er zit niet zo heel veel wiskunde in de film, maar aan het begin zien we naast het drie-deurenprobleem een college over de methode van Newton. Ik vond dat sommige stukjes van de film aan het begin wat te lang duurden, maar daarna kwam de vaart erin. Leuk om te kijken!

Op vrijdag 29 augustus spreekt Rob Tijdeman zijn afscheidsrede uit. Naar aanleiding daarvan wordt die dag een symposium georganiseerd over de toekomst van de wiskunde. De grote vraag van de dag zal zijn: wat zijn de ambities en mogelijkheden om de successen in het wiskundeonderzoek en -onderwijs te continueren? Op deze vraag zal worden ingegaan door Alexander Rinnooy Kan (Sociaal Economische Raad), Joop Sistermans (Adviesraad Wetenschaps- en Technologiebeleid) en Arjen Doelman (Strategiecommissie wiskunde). Het seminar wordt op een ludieke manier afgesloten door de wiskundemeisjes!

Entree en lunch zijn gratis, maar je moet je wel van tevoren aanmelden. Voor meer informatie, zie deze site. Aanmelden kan hier.

Programma
Dagvoorzitter : Harald Tepper (Nationale Denktank)

• 09.30 Ontvangst
• 10.00 Opening door Willem te Beest (vice-voorzitter College van Bestuur Universiteit Leiden)
• 10.15 Joop Sistermans: Wiskunde en Wetenschapsbeleid, zomaar een visie
• 10.45 Arjen Doelman: Wiskunde en Nieuwe Kansen
• 11.15 Pauze
• 11.45 Alexander Rinnooy Kan: Wiskunde als wijze van werken
• 12.15 Jeanine Daems en Ionica Smeets: Toekomst van de wiskunde
• 12.30 Lunch


Reacties (0)

Nog maar luttele nachtjes slapen tot het Fifth European Congress of Mathematics (5ECM voor vrienden) losbarst in Amsterdam. Op zondag 13 juli, een dag voordat het congres zelf begint, wordt er een speciale vrouwendag georganiseerd, met alleen vrouwelijke sprekers. Dit is het programma:

• 11 a.m-12 a.m.: Hélène Esnault (Duisburg-Essen) - Some aspects of the various notions of fundamental group
• 2 p.m-3 p.m: Alina Vdovina (Newcastle) - Non-commutative geometry on trees and buildings
• 3.30 p.m -4.30 p.m: Christine Bernardi (Paris) - Spectral methods: Basics and new applications
• 5 p.m -6 p.m: Francesca Rapetti (Nice) - A spectral element method on triangles

Op de site van European Women in Mathematics is niet veel meer informatie te vinden, maar in deze pdf staat dat je organisatoren Sylvie Paycha (sylvie.paycha@math.univ-bpclermont.fr) of Frances Kirwan (frances.kirwan@balliol.ox.ac.uk) kunt mailen als je interesse hebt in deze dag. Eigenlijk moest dat voor 16 mei, maar we denken dat deelnemers nog steeds welkom zijn.

De wiskundemeisjes zijn nog nooit naar zo'n vrouwendag geweest, maar we hebben uit zeer betrouwbare bron vernomen dat die dagen ontzettend nuttig én leuk zijn. Zo hoorden we bijvoorbeeld dat bij voordrachten de spreker ook kort iets over zichzelf vertelt. Dat zouden we eigenlijk wel op meer conferenties willen zien! Ook leuk dat de groepsfoto van zo'n conferentie er een tikje anders uitziet dan normaal.

Eén van onze vaste lezers mopperde laatst in een email dat de diepgang op deze site de laatste weken wat te wensen overlaat. Hij en andere lezers die snakken naar de combinatie van wiskundemeisjes en echte wiskunde zijn komende vrijdag van harte welkom op de Universiteit van Amsterdam waar ik een praatje geef over mijn onderzoek (naar kettingbreuken natuurlijk). Ik spreek om 16.00 uur tijdens het AiO-Seminar in gebouw Euclides, meer informatie staat op de site van organisator Roland van der Veen.

Hierbij vast de abstract en een mooi plaatje. Helaas moet ik nu eerst mijn praatje voorbereiden en heb ik geen tijd om ook een toegankelijke uitleg van wat ik doe te typen. Wie weet komt dat later als de verzoekjes binnenstromen!

Title: Sharp bounds for (a)symmetric Diophantine approximation.

Abstract: In 2004 J.C. Tong found bounds for the approximation quality of a regular continued fraction convergent of a rational number, expressed in bounds for both the previous and next approximation. We sharpen his results with a geometric method and give both sharp upper and lower bounds. We also calculate the asymptotic frequency that these bounds occur. We use the natural extension for regular continued fractions to derive these results.

Wie wiskunde studeert kan op vrijdag 23 mei meedoen aan de jaarlijkse wiskundewedstrijd LIMO (Landelijke Interuniversitaire Mathematische Olympiade). Het is een wedstrijd in teamverband. Op deze site kun je de precieze regels zien. De wedstrijd vindt plaats in Leiden, want vorig jaar heeft een Leids team gewonnen.

's Middags krijg je allerlei interessante wiskundeproblemen voor de kiezen, en van tevoren geven de wiskundemeisjes een lezing!

Aanmelden kan tot 15 mei, dus als je wiskunde studeert: stel snel een team samen en kom naar Leiden op 23 mei!