Wiskundemeisjes

Topoloog Daniel Biss (binnenkort meer over deze man) begon zijn reactie op een blog met deze zeer rake typering van wiskundigen.

Hi this is Daniel, posting anonymously, because I still don't know how to work LiveJournal because in spite of being a professional mathematician I know like nothing at all about computers. It's embarrassing, really. People think being a mathematician should make me good at computers or statistics or calculating the tip in restaurants, but all I really know how to do is write long confusing technical articles and short confusing (but impeccably punctuated) emails.

(Ionica)

Lewis Carroll, de schrijver van onder andere Alice's Adventures in Wonderland, heette eigenlijk Charles Lutwidge Dodgson. Behalve schrijver was hij wiskundige.

Soms zien we wiskunde in Carrolls boeken, bijvoorbeeld doordat hij grapjes maakt met logica. In het volgende gesprek probeert Alice een duif ervan te overtuigen dat ze geen slang is.

“No, no! You’re a serpent; and there’s no use denying it. I suppose you’ll be telling me next that you never tasted an egg!”
“I have tasted eggs, certainly,” said Alice, who was a very truthful child; “but little girls eat eggs quite as much as serpents do, you know.”
“I don’t believe it,” said the Pigeon; “but if they do, why, then they’re a kind of serpent: that’s all I can say.”

(Jeanine)

Afgelopen weekend was ik in Frankrijk op LLL25+ om de 25ste verjaardag van het Lenstra-Lenstra-Lovasz algoritme te vieren. Hierbij wat losse flarden.

Quote van Jürgen Klüners
(Waarbij weer eens duidelijk wordt dat wiskundigen soms net andersom denken dan anderen)
"It would be very nice if this algorithm that works well in practice, also works nice in theory."

Kolmogorov en het communistische regime
Tijdens een receptie zei ik tegen Claus Schnorr dat ik het bijzonder vond om daar zoveel wiskundigen te ontmoeten waarvan ik het werk bestudeerd had. Daarop vertelde Schnorr dat hij datzelfde gevoel had toen hij als jonge wiskundige Kolmogorov ontmoette. Schnorr en Kolmogorov raakten zelfs bevriend en maakten gezamenlijke uitstapjes. Schnorr kon allerlei mooie verhalen vertellen over Kolmogorov en het communistische regime.

Andrey Kolmogorov was uitgenodigd om te spreken op een Amerikaanse wiskundeconferentie. Hij had de uitnodiging al geaccepteerd, maar moest nog toestemming krijgen van de communistische regering om naar Amerika te reizen. De ambtenaren bedachten dat het niet de bedoeling was dat er meer kennis naar Amerika werd gebracht, dan dat er mee werd teruggenomen. Daarom mocht Kolmogorov níet naar de conferentie, maar mocht er wel een jongere vervanger gaan. Die wist namelijk nog niet zo veel en kon zo meer kennis mee terugnemen...

Het tafellaken na de lunch van Hendrik Lenstra

(Klik op de foto voor de grote versie)

Matthijs Coster opperde tijdens de lunch een methode om abc-drietallen te vinden. Hendrik Lenstra werkte snel wat voorbeelden uit. Zien jullie wat de methode is?

(Ionica)

Statisticus Richard Gill maakt zich erg boos over (de statistiek in) de rechtszaak tegen Lucia de B. Ik interviewde hem voor Kennislink. Natuurlijk zou ik het hele artikel hier over kunnen nemen, maar jullie kunnen het net zo goed op Kennislink Wiskunde lezen!

Hieronder alvast een klein stukje uit het interview.

Statistiek speelde toch helemaal geen rol meer in de uiteindelijke veroordeling door het hof?
Op de eerste bladzijde van het arrest staat inderdaad letterlijk “Er is geen statistisch bewijs in de vorm van toevalsberekeningen gebruikt.” Statistici haalden opgelucht adem toen dat bekend werd, omdat de gebruikte statistiek nogal omstreden was. Maar als je het arrest verder leest, dan blijkt dat statistiek wél een rol speelt. Het verkorte arrest van zo’n honderd bladzijden staat gewoon op internet. De eerste tachtig bladzijden gaan over twee gevallen en staan vol met medisch gebabbel en amateurpsychologie. Voor de overige acht moorden blijven dan nog maar twintig bladzijden over. En dan gebeurt het, in paragraaf 11 staat: “Er is geen enkele aannemelijke verklaring gevonden voor het feit dat de verdachte in die korte periode bij zoveel overlijdensgevallen en levensbedreigende incidenten betrokken was.” Ik was woedend toen ik dit las, dit is statistiek, al wordt er dan geen berekening bij gegeven.

(Ionica)

Wat een leuk Nederlands Mathematisch Congres! De wiskundemeisjes feliciteren:

• Johan Bosman met de Philips wiskundeprijs voor promovendi,
• Derk Pik met de Chris Zaal-bokaal,
• Jan van de Craats, Dirk van Dalen en Ferdinand Verhulst met hun erelidmaatschap van het KWG.

Gefeliciteerd allemaal!

Hierbij een paar fijne quotes voor wie er niet bij was.

Mike Bennett concludeerde na een diepgravend onderzoek naar de toepassingen van Diophantische vergelijkingen: The main application of Diophantine equations is the continued employment of researchers of Diophantine equations.

Ben Green legde iets uit over getaltheoretici: There are two kind of number theorists: those who like to add primes and those who like to multiply them.

Ben Green telt zelf priemgetallen bij elkaar op en weet allerlei dingen van priemgetallen: An odd number has a slightly better chance of being prime than an even number.

(Ionica & Jeanine)

Het uitroepteken wordt sinds 1808 gebruikt om het begrip faculteit aan te geven, 5! is bijvoorbeeld gelijk aan 1 x 2 x 3 x 4 x 5. Niet iedereen was gelijk enthousiast over deze nieuwe notatie. In 1842 klaagde Augustus de Morgan:

Amongst the worst of barbarisms is that of introducing symbols which are quite new in mathematical, but perfectly understood in common, language. Writers have borrowed from the Germans the abbrevation n! to signify 1 x 2 x 3 x ... x (n-1) x n, which gives their pages the appearance of expressing surprise and admiration that 2, 3, 4, etc., should be found in mathematical results.

(Ionica)

In het gedicht The Vision of Sin van Alfred Lord Tennyson komt de volgende zin voor:

Every moment dies a man,
Every moment one is born

Een anekdote over de wiskundige Charles Babbage vertelt ons dat hij Tennyson een brief stuurde waarin hij hem feliciteerde met zijn gedicht, maar het niet kon laten op te merken:

"Sir: In your otherwise beautiful poem The Vision of Sin there is a verse which reads: ‘Every moment dies a man / Every moment one is born.’ It must be manifest that, if this were true, the population of the world would be at a standstill…I would suggest you have it read: ‘Every moment dies a man / Every moment one and one sixteenth is born.’ I am, Sir, yours etc, Charles Babbage."

Briljant! Voor dit soort wiskundigen hebben wij onze categorie muggenziften in het leven geroepen.

(Jeanine)

Speciaal voor alle informatici een quote die ik tegenkwam in een onderdeel van de onvolprezen WIMS:

... one of the main causes of the fall of the Roman Empire was that, lacking zero, they had no way to indicate successful termination of their C programs. (Robert Firth)

En van de volgende uitspraak zou ik willen dat alle wiskundigen hem uit hun hoofd leerden:

A talk in mathematics should be one of four things: beautiful, deep, surprising... or short. (Michel Mendès Franc)

(Ionica)

De volgende anekdote vertelde Hendrik Lenstra een paar jaar geleden tijdens het congres ter ere van de 60ste verjaardag van Rob Tijdeman. Trouwe lezers weten misschien dat deze twee professoren de respectievelijke promotoren van Jeanine en mij zijn.

Toen Rob Tijdeman nog maar net college gaf, had hij een speciaal systeem om alles op het bord te noteren. Hij gebruikte verschillende kleuren voor de symbolen. Alle constantes waren bijvoorbeeld rood, willekeurige doch vaste variabelen waren blauw en zo was er voor allerlei betekenissen een eigen kleur. Hendrik Lenstra volgde deze colleges en stelde op een zeker moment een vraag over wat epsilon in een bepaalde vergelijking deed. Het inmiddels legendarische antwoord van Tijdeman was: "Maar je ziet toch dat epsilon geel is?"...

(Ionica)

Dirk van Delft brengt in zijn nieuwe boek De toppen van het kunnen - Nederlandse wetenschappers over hun drijfveren en werk 21 portretten van Nederlandse topwetenschappers samen. Een aantal hiervan is eerder verschenen in de bijlage Wetenschap & Onderwijs van NRC Handelsblad, een deel is nieuw.

De portretten bestaan elk uit twee delen: er wordt begrijpelijk uitgelegd waar de topwetenschapper in kwestie mee bezig is, maar ook wordt aandacht besteed aan zijn persoonlijke leven: zijn achtergrond en gezinssituatie, maar ook voorkeuren voor een werkomgeving met of juist zonder veel aio's, opgesloten in een werkkamer of juist op expeditie naar verre oorden.

Wiskundige Hendrik Lenstra is één van de topwetenschappers die een hoofdstuk krijgen in het boek. Hij vertelt aanstekelijk over getaltheorie en over het verloop van zijn carrière. Een mooi citaat wil ik jullie niet onthouden:
Sommigen vinden het prachtig dat cryptografische toepassingen geld opleveren, maar persoonlijk vind ik het leuker als nieuwe getaltheorie toepassingen om zeep helpt. Bij lezingen mag ik graag de bad guy spelen. Jongens, zeg ik, hier ligt een prachtkans. Onze getaltheorie kan in haar oude zuivere glorie worden hersteld als je laat zien dat ook de grootste getallen efficiënt in priemfactoren zijn te ontbinden. Zijn we die banken eindelijk weer kwijt, heerlijk onder ons, weg met de varkens die in ons rozentuintje wroeten.

Uit al de portretten spreekt enthousiasme voor het vak. Andere bèta-wetenschappers die aan de orde komen zijn bijvoorbeeld Gerard 't Hooft, Ewine van Dishoeck, Jos Engelen en Robbert Dijkgraaf. Een echte aanrader!

(Jeanine)