Wiskundemeisjes

Dit weekend brengt de NRC een artikel over het schoolbord: De kracht van krijt. In onderwijsland schijnt het schoolbord een stoffig imago te hebben, zowel letterlijk als figuurlijk. Maar zoals alle wiskundigen wel weten, gelden schoolbord en krijt in de wis- en natuurkunde "als het summum van schrijvend denken". Verscheidene wiskundigen en fysici vertellen over hun gebruik van het schoolbord, of over herinneringen aan het bordgebruik van docenten.

Een erg mooie quote uit het artikel:

Student na het borden wissen tijdens een college theoretische natuurkunde, eerder deze maand: "We hebben een wiskundige nodig. Die maken de borden veel beter schoon. Daarom heten ze trouwens ook wis-kundigen."

De wiskundemeisjes vermaken zich uitstekend op de Nationale Wiskunde Dagen. We zagen interessante voordrachten, speelden allerlei leuke spelletjes en spraken een boel mensen die net zo enthousiast zijn over wiskunde als wijzelf. Job van de Groep maakte ook nog een spectaculaire 3d-foto van ons (jammer genoeg kunnen we die niet op de site laten zien).

Vrijdagavond gaf Rob Eastaway de vrolijke lezing How to be a mathematician and not to be avoided at parties... Dit was de abstract in het boekje:

Have you ever found yourself at a party telling another guest that you are a ‘mathematician’? And was their reaction to rapidly find an excuse to talk to somebody else at the other end of the room? Sadly, this experience is only too common. In this talk, I will give seven golden tips for how to ensure that you are never the social outcast at a party again.

Mijn buurvrouw Jenneke maakte mooie aantekeningen voor me, zodat ik deze tips nog allemaal weet! De tweede tip was bijvoorbeeld: LIEG! Maar Eastaway weet dat wiskundigen liever niet liegen (er moet immers een interne, logische consistentie zijn) en daarom stelde hij voor om een kaartje uit te delen met daarop twee uitspraken.

1. I am NOT a mathematician.
2. Exactly one of these two statements is false.

Vandaag staat in de nrc.next een interview met Siep de Haan, organisator van de Gay Pride én wiskundeleraar. Er wordt hem gevraagd naar de zin van lesgeven, ik vind zijn antwoord erg mooi.

"Heel praktisch: dat ze overgaan naar de volgende klas, dat ze hun diploma krijgen. Ze vinden wiskunde niet allemáál van nature erg belangrijk of interessant. In elk geval niet elke dinsdag het vierde uur. Dus het is handig als ze jou een leuke persoon vinden, want dan willen ze zich voor jou wel inspannen."

Rudy Kousbroek schreef de afgelopen week in NRC Handelsblad een aflevering van de anti-canon over L.E.J. Brouwer, aan wie pas nog een postzegel gewijd werd.

Twee mooie citaten wil ik jullie niet onthouden:

Toen bij de honderdste geboortedag van Brouwer in 1981 werd voorgesteld een herdenkingspostzegel uit te geven gaf de PTT nul op het rekest; ze deden sporthelden en staatslieden, maar de naam Brouwer zei ze niets.

En:

Nederland heeft de grootste voetballers ter wereld voortgebracht, vertellen taxi-chauffeurs in het buitenland mij altijd. Ja! roep ik dan, en de grootste wiskundigen! Huygens, Lorentz, Stieltjes, Brouwer. Korteweg, Mannoury, Van der Waerden, Freudenthal. Het antwoord is meestal een glazige blik. Een onbekende tak van sport, zie je ze denken, en het zaad valt op de rotsen.

Professor Fritz Schweiger was vorige week in Nederland. Tijdens de lunch vertelde hij de volgende -tamelijk briljante- anekdote. Neukirch had het verhaal jaren geleden zelf aan hem verteld.

Neukirch was te gast op een diner in Cambridge. Hij zat naast iemand uit een ander vakgebied. Deze man vroeg hem wat wiskundigen nu eigenlijk deden. Neukirch antwoordde dat hij dat niet zo snel kon uitleggen. Zijn tafelgenoot drong aan. "Goed", antwoordde Neukirch. "Wij wiskundigen hebben onlangs ontdekt wat de waarde van het kleinste willekeurig gekozen getal is. Dat is namelijk 37."

Iemand aan de andere kant van de tafel stond boos op: "Wat een onzin!". Deze man was een professor in de theologie. Hij voegde eraan toe: "Er is maar één getal dat er toe doet en dat is 666, het getal van het beest."

De jonge Andrew Wiles was ook in de zaal en redde de situatie. "Maar 666 is 37 maal 18, dus er is geen enkel probleem." En zo werd de status van zowel wiskunde als Neukirch bevestigd...

Gisteravond ging ik inderdaad naar het toneelstuk Met een schoolbord en een krijtje, wat we eerder al aankondigden. Het was de moeite waard.

Twee medewerkers van een wiskundig instituut, de man en vrouw die je ook ziet in het filmpje in onze vorige post, blijven na hun werk een tijdje praten met elkaar. Ze hebben het over wiskunde, en ze proberen de liefde te vangen in formules.

Naast wiskunde komen ook natuurkunde, biologie en Henk Barendregts ideeën over neuro-wetenschap ruimschoots aan de orde. Op het bord staan herkenbare formules: bewijzen van de stelling van Pythagoras en het begin van een bewijs uit het ongerijmde (√2 = p/q). De sfeer en de manier waarop de personages over hun vak praten zijn goed getroffen, allebei de acteurs zetten overtuigend een wiskundige neer. Het woord "formule-angst" maakt de zaal dusdanig aan het lachen dat ik vermoed dat er, naast de wiskundigen die ik al gezien had, ook nogal wat wiskundeleraren of -didactici aanwezig waren.

Je moet het stuk vooral zelf gaan bekijken, maar deze mooie quote wil ik jullie niet onthouden:

Verliefdheid is de ultieme abstractie. Je sluit je ogen voor alle details die je niet kan gebruiken.

Klik hier voor de speellijst.

De meeste mensen kunnen niet goed overweg met exponentiële functies. Martijn attendeerde ons op een college van professor Albert Bartlett met de titel: Arithmetic, Population and Energy. Hierbij een kleine quote:

I wish we could get every person to make this mental calculation every time we see a percent growth rate of anything in a news story. For example, if you saw a story that said things had been growing 7% per year for several recent years, you wouldn't bat an eyelash. But when you see a headline that says crime has doubled in a decade, you say “My heavens, what's happening?”

Bartlett legt uit dat een groei van 7% per jaar ook een verdubbeling in tien jaar oplevert, maar dat mensen dat niet zo snel zien. Hij geeft verder veel voorbeelden waar exponentiële groei voorkomt en legt alles goed uit.

Het college staat ook als acht losse filmpjes op YouTube, dit is het begin.

p.s. Er staat sinds een paar dagen een poll in de rechterzijbalk: we willen graag weten wat jullie favoriete categorie is. Stemt dus allen!

Paul Vitányi vertelt in NRC Handelsblad van dit weekend hoe hij bij wiskunde belandde:

Cybernetica - dat wou ik studeren. Het dichtste wat daar in die tijd bij in de buurt kwam, was een studie elektrotechniek in Delft, met als specialisatie computers. Maar ik was lui. Ik lag liever in bed dan 's ochtends naar college te gaan. En verplichte practica lopen vond ik ook erg vermoeiend. Na een tijdje dacht ik: ik kan beter wiskunde gaan doen, dan hoef ik helemaal geen colleges en practica meer te lopen. Dan kan ik gewoon thuis nadenken.

Dat is zo goed gelukt dat hij inmiddels al 35 jaar een van de meest vooraanstaande theoretisch informatici is. Vrijdag organiseerde het CWI ter ere van Vitányi de CWI Lectures in Mathematics and Computer Science. Hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw! Zie hier het persbericht. De wiskundemeisjes feliciteren Paul Vitányi van harte.

(Ionica & Jeanine)

Uit het artikel Gefascineerd door het geld - Mensen zonder financiële opleiding kunnen ook bij banken terecht in de nrc.next van vandaag:

Uit onderzoek van wervingsbureau Robert Walters blijkt dat een wiskundige als risicoanalist bij een bank een startsalaris mag incasseren van 40.000 tot 50.000 euro. Dat is aanzienlijk meer dan de 25.000 euro die hij als aio kan verdienen.

De wiskundemeisjes zijn erg tevreden met hun baan als aio, maar het is goed om dit te onthouden! Universiteiten zouden dit ook moeten vertellen bij hun voorlichting...

(Ionica)

Op dit moment draait The Simpsons movie in de Nederlandse bioscopen. Naar aanleiding daarvan interviewde Nature Al Jean, een van de schrijvers. Jean studeerde wiskunde aan Harvard en stopt regelmatig wiskundige grapjes in The Simpsons. Hierbij twee mooie quotes uit het interview.

So is there a formula for writing good jokes?
I look at comedy writing mathematically, it’s sort of like a proof in which you’re trying to find the ideal punchline for a setup, and when you get it it’s a very elegant feeling. It’s a little like the feeling I used to get on completing a proof when I was doing maths at college.

Several Simpsons writers have backgrounds in maths and science. Are you a bunch of geeks at heart?
When we’re alone we talk about maths [chuckles], but we’ve learned that there’s a wider world, so we don’t always expose others to it, and we do it in a subtle way.

Heeft iemand al subtiele wiskundegrappen gevonden in de film?

(Ionica)