Wiskundemeisjes

Een echte wiskundige haalt zijn voldoening natuurlijk uit prachtige onderzoeksresultaten, maar voor wie daarnaast roem, aandacht en gilllende groupies wil, geven we deze week een tip 5 om ook eens volop in de media te komen. Vandaag tip nummer vier!

4. Doe een soort onzinberekening.
Altijd goed voor veel kleine nieuwsberichten op internet: bereken iets geks. Natuurlijk zeg je er netjes bij dat je allerlei aannames maakt en dat je model met een korreltje zout moet worden genomen. Laat het maar aan de redactie over om alle nuances weg te laten en een schreeuwerige kop te verzinnen.

Vorig jaar berekende Peter Grünwald op verzoek van Quest hoeveel mensen er ooit geleefd hadden. Hij moest zelf een beetje lachen om de berekening en had dat ook gezegd. De media gingen echter uit hun plaat: er waren al 107,5 miljard mensen geboren! En het was berekend door een Echte Wiskundige, dus het moest wel waar zijn. Kijk maar eens wat er nu nog omhoogkomt in als je zoekt op `grunwald+mensen+geleefd'.

Een echte wiskundige haalt zijn voldoening natuurlijk uit prachtige onderzoeksresultaten, maar voor wie daarnaast roem, aandacht en gilllende groupies wil, geven we deze week een tip vijf om ook eens volop in de media te komen. We beginnen vandaag met nummer vijf in de lijst!

5. Bewijs iets dat er echt toe doet
Deze methode zal veel wiskundigen aanspreken, maar helaas vinden de media het helemaal niet zo interessant als je iets bewijst waarvan 99% van de mensen geen flauw idee heeft wat het is en waarom je daar überhaupt iets over zou willen zeggen. Het is daarom verstandig om deze tip met een van de vier andere te combineren.

Voorbeelden: Terence Tao bewees samen met Ben Green dat er oneindige aritmetische progressies zijn in de priemgetallen. Hij haalde diverse grote kranten, al hielp het voor dit soort interviews ook dat Tao een wonderkind was dat al kon lezen voor hij twee jaar was. Een ander goed voorbeeld is Andrew Wiles die met zijn bewijs van de Laatste Stelling van Fermat de voorpagina's haalde.

Stichting Vierkant voor Wiskunde organiseert elk jaar wiskundige zomerkampen voor kinderen en jongeren, die, kan ik uit eigen ervaring verklappen, bijzonder leuk en gezellig zijn. De kampen worden begeleid door een enthousiast team van vrijwilligers. De vrijwilligers begeleiden niet alleen de kampen, ze bereiden ook het hele kamp voor, zowel de wiskundige onderdelen als de andere dingen (denk aan speurtocht, disco, zwemmen, sport en spelletjes). De kampen zijn bedoeld voor scholieren die wiskunde leuk vinden, het zijn dus geen bijspijkerkampen. Alle verdere informatie, zoals foto's en verslagen van eerdere jaren, kun je hier vinden.

Voor dit jaar zoekt Vierkant nieuwe begeleiders!

Waaraan moet je voldoen om geschikt te zijn als begeleider?

Je vindt het leuk om mensen enthousiast te maken voor wiskunde.
Je bent sociaal en kan goed omgaan met kinderen of jongeren.
Je hebt genoeg wiskundige achtergrond (bijvoorbeeld doordat je wiskunde of iets gerelateerds studeert of gestudeerd hebt op hbo of universiteit).
Je kan goed samenwerken.
Je hebt in de zomervakantie een week tijd om plezier te maken in een jeugdherberg in Lunteren!

Heb je zin om mee te gaan? Stuur dan een mailtje met je gegevens en een korte motivatie naar Birgit van Dalen.

Zoals enkele oplettende Volkskrant-lezers al opmerkten in off-topic commentaar en enthousiaste e-mails: de wiskundemeisjes schrijven vanaf vandaag elke twee weken een column in de bijlage Kennis van de Volkskrant! Vandaag bijt Ionica het spits af, met een column over een hoes van Coldplay.

En we mogen vast wel vast verklappen dat de columns, met een kleine vertraging, ook op deze site gepubliceerd zullen worden!

Terwijl bijna heel Nederland vakantie viert, heeft Walter zijn handen flink uit zijn mouwen gestoken om de wiskundemeisjes een nieuwe jas te geven.

Wij zijn superblij met deze helemaal-2009-vormgeving, maar we zijn vooral erg benieuwd wat jullie ervan vinden! We moeten nog wat laatste puntjes op de i zetten: hier en daar kun je bijvoorbeeld nog een Engelse tekst tegenkomen en we gaan een nog mooier plaatje en logo bovenaan zetten. Als jullie iets tegenkomen dat niet goed werkt, willen jullie het dan hier melden in de reacties? Zet er even bij welke browser en welk operating system je gebruikt, dan gaan wij (nuja, Walter gaat) het oplossen!

In het Nieuw Archief van deze maand staat een mooi artikel Lof der lezing over hoe je moet luisteren naar een wiskundige voordracht. Het is een vertaling van In Praise of Lectures van Tom Körner. Een klein citaat uit het origineel.

What should you do if you get lost?

The first and most important thing is to remember that most mathematicians are lost most of the time during lectures. (If you do not believe me, ask around.) Attending a mathematics lecture is like walking through a thunderstorm at night. Most of the time you are lost, wet and miserable but at rare intervals there is a flash of lightening and the whole countryside is lit up.

Iets moois om te lezen dus voor onder de kerstboom (nadat jullie klaar zijn met het kijken van N is a number). We hebben trouwens ook een speciaal cadeautje voor jullie op kerstavond!

Ik las in The Mathematical Tourist, de maandelijkse column van Ivars Peterson, dat Google het foto-archief van LIFE magazine aan het digitaliseren is. Alle foto's uit dat archief komen dus online beschikbaar! De meeste foto's zijn niet gepubliceerd en waren niet toegankelijk voor het publiek. Ongeveer 20 procent van de collectie van tien miljoen foto's staat al online.

Peterson heeft al een boel foto's ontdekt die over wiskunde gaan: er staan wiskundige objecten op, of wiskundige instrumenten, scholieren die wiskunde doen of zelfs beroemde wiskundigen! Hieronder staan een paar voorbeelden, net als in Petersons column, maar je kunt zelf nog meer vinden door te zoeken op "math", "mathematics" of "mathematician".

John von Neumann, 1947

De Franse wiskundige Maurice El-Milick, 1949

Modellen om meetkunde mee uit te leggen, 1958

Weten jullie nog dat Jeanine een paar weken geleden schreef over de choco-pi? Hans Wisbrun kwam op het tamelijk briljante idee om het assortiment chocoladeletters eigenhandig uit te breiden met een prachtige . Op zijn site kun je alles lezen over de hoeveelheid werk die hij zichzelf daarmee op zijn hals haalde. De letters zijn nogal kwetsbaar en werden alleen op een paar speciale gelegenheden verkocht. Toen we Hans laatst tegenkwamen op Vliegende Hollanders vroeg ik hem of er niet een letter te regelen viel voor de wiskundemeisjes. Hij lachte mysterieus, zei dat alles goed zou komen en sloot af met ``my lips are sealed''. Ik probeerde te bedenken wie er al een letter voor ons gekocht kon hebben. Ze waren op dat moment alleen verkocht op de Jaarvergadering van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren. Wie kenden we daar?

Eigenlijk was ik het alweer een beetje vergeten toen ik dit weekend bij mijn moeder op bezoek was en ze vertelde dat ze had gehoord van de sint dat ik mijn schoen mocht zetten. En de volgende ochtend vond ik daarin de enige echte Choco-pi. Dankzij Hans, wiskundejuf Mathilde en vooral mijn assertieve mama was de letter in Hengelo bezorgd. En er was een tweede letter voor Jeanine, want zij was het afgelopen jaar ook erg zoet geweest. Dankjullie wel voor alle moeite! Hier zie je hoe blij we zijn met dit cadeautje.

Als je als lezer nu denkt: ik wil ook zo'n choco-pi (en wie wil dat nou niet?), dan is er goed nieuws! Hans Wisbrun verkoopt de aller-aller-laatste letter op Marktplaats. Tot 3 december 23.59 uur kan er geboden worden en de opbrengst gaat naar het WereldWiskundeFonds dat wiskundeonderwijs in de derde wereld steunt. Alle reden dus om extra hoog te bieden!

Deze week bezocht ik ein-de-lijk Arabesk in Rotterdam. En de winkel bleek nog geweldiger dan ik al verwachtte. Het assortiment is werkelijk fantastisch. Eenvoudige spelletjes, exclusieve kunstwerken van hout of staal, puzzels die onmogelijk op te lossen lijken, bouwsetjes voor spectaculaire demonstraties: Arabesk heeft het allemaal en nog veel meer. Het leuke is dat er in elke prijscategorie iets te vinden is: voor minder dan vijf euro koop je een tornadomaker voor tussen twee plastic flessen of een bal die in de lucht van kleur verandert. Als je echt los wilt gaan, dan kun je voor bijna duizend euro een spectaculaire fractalboom van Koos Verhoeff aanschaffen. Hier zie je een enthousiaste Ionica bij het schap vol mooie houten objecten van Naef.

De winkel is een beetje overweldigend, maar gelukkig weet eigenaar Jan Grashuis precies wat hij allemaal heeft. En als je hem vraagt naar `iets moois met een Möbiusband' of `een leuk spelletje voor iemand die in het ziekenhuis ligt na een heupoperatie', dan haalt hij dat zo uit de schappen. Ik verliet de winkel uiteindelijk met twee volle tassen. Helaas kan ik jullie niet vertellen wat voor moois ik heb gekocht, want het zijn vooral cadeautjes voor mensen die deze blog ook lezen. Eigenlijk heb ik al teveel gezegd...

Maar waarom heet dit stukje nu `Help Arabesk'? Het gaat financiëel niet zo goed met de winkel. De huur is hoog, de inkomsten laag. Als het zo doorgaat, dan moet de winkel volgend jaar februari sluiten. Dat zou echt te jammer zijn! Daarom bij deze een oproep: als je van wiskunde houdt, koop dan eens iets bij Arabesk. Als de winkel te ver reizen is, kun je ook bestellen via de website. En zegt het vooral voort dat deze winkel (nu nog) bestaat!

We hebben inmiddels de winnaars bepaald van de prijsvraag waar we vroegen om jullie favoriete formule of algoritme. De winnaars van de cd De bètacanon in polyfonie zijn (*tromgeroffel*):

• KP Hart, die ons schreef: Mijn favoriet is , en voornamelijk om een van de manieren waarop Euler hem bewees: ontbinden in factoren; die ontbinding als ware het een polynoom weer uitvermenigvuldigen en het resultaat naast de machtreeks voor leggen. Daar staat de formule. Het mooie is ook nog dat het bewijs met een beetje functietheorie helemaal sluitend te maken is.
• Sander Zwegers. Hij stuurde als eerste de formule in met als reden: Wat mij betreft is dit een zeer elegante formule, die vier fundamentele constantes , , en 1 combineert. Weinig formules zijn zo eenvoudig en toch zo fundamenteel. Bovendien verklapte hij zijn favoriete bewijs: het diagonaalargument van Cantor, dat bewijst dat er overaftelbaar veel reële getallen zijn.
• Anneleen Van Geenhoven, die ook als favoriete formule heeft. Zij is de enige die de formule in deze schrijfwijze heeft ingestuurd. Haar eigen reden: De 5 belangrijkste wiskundige constanten (uit verschillende gebieden) komen erin voor: het neutraal element voor de optelling, het neutraal element voor de vermenigvuldiging, de van de complexe getallen, de uit de goniometrie, en de e van de exponentiële functie. Bovendien komen ook de 3 basisbewerkingen erin voor: optelling, vermenigvuldiging, en machtsverheffing. Hoeveel beter kan een formule nog zijn???

Gefeliciteerd! De cd komt naar jullie toe.