Wiskundemeisjes

Het was tijdens de vakantie wat stil in rekenonderwijs-discussieland, maar het seizoen is weer geopend! Wiskundige Joost Hulshof bekeek een paar rekenboekjes en was niet blij met wat hij zag.

Als voorbeeld noem ik de benaming eerlijk en oneerlijk voor de even en oneven gehele getallen. 5 is niet eerlijk, want 5 ob jecten kun je niet over twee kinderen verdelen. Maar wat betekent dit nu eigenlijk? 9 is deelbaar door 3 maar ondanks dat oneerlijk. Eerlijk delen kan klaarblijkelijk alleen met twee kinderen.

Lees zijn relaas Geef ons de gehele getallen terug! (pdf).

Maandagavond 19 oktober is er in debalie in Amsterdam trouwens ook een Kenniscafé over rekenonderwijs met als titel 253 ÷ 15 = ongeveer 16.

Pythagoras, het wiskundetijdschrift voor jongeren (en docenten, en andere geïnteresseerden) bestaat al een hele tijd: bijna vijftig jaar. In die vijftig jaar is er veel veranderd (en niet alleen zinnen als "Onder de goede oplossers wordt een boekenbon van ƒ2,50 verloot") zoals je nu zelf kunt zien, want de hele eerste jaargang is vanaf nu online beschikbaar in pdf-formaat! En wat nog veel leuker is: de komende tijd zal het archief langzaam gevuld worden met pdf-files van alle oude nummers, zodat alle Pythagorassen die ooit verschenen zijn online beschikbaar komen en dus ook makkelijk te doorzoeken zullen zijn. Leuk, want er is een boel in te ontdekken!

We krijgen vaak mailtjes van lezers die op zoek zijn naar wiskundepuzzels, bijvoorbeeld om in de klas eens iets anders te doen dan de "normale" opgaven. Blijkbaar is daar behoefte aan, en gelukkig is er iets op te vinden. Stichting Vierkant voor Wiskunde, die als doelstelling heeft om jongeren tussen de 10 en 18 jaar te laten zien hoe leuk wiskunde is, heeft op haar website niet alleen informatie over de zomerkampen die ze organiseert en de boeken die ze uitgeeft, maar er staan ook een heleboel wiskundige puzzels op! Zomaar voor iedereen toegankelijk.

Hier kun je alle puzzels vinden die Vierkant meeneemt naar de puzzelmarkten in Amsterdam en Leiden tijdens de jaarlijkse Wetenschapsdag. Die zijn heel leuk en allemaal online beschikbaar (met antwoorden). De puzzels zijn gesorteerd op niveau.

Een paar voorbeelden:

Verder heeft Vierkant nog een puzzeldatabase met meer leuke tips. Klik vooral eens door naar "losse puzzels".

Tja, statistiek... Rechters, artsen, sociologen, wie hebben er eigenlijk geen moeite mee? En dat terwijl het juist interpreteren van gegevens zo ontzettend belangrijk is.

After all, facts are facts, and although we may quote one to another with a chuckle the words of the Wise Statesman, "Lies - damned lies - and statistics," still there are some easy figures the simplest must understand, and the astutest cannot wriggle out of.
Leonard Courtney

Er is goed nieuws: vanaf volgend jaar begint in Nederland de Masteropleiding Statistical Science. Voor iedereen die later statistiek nodig heeft.

I keep saying the sexy job in the next ten years will be statisticians. People think I'm joking, but who would've guessed that computer engineers would've been the sexy job of the 1990s? The ability to take data – to be able to understand it, to process it, to extract value from it, to visualize it, to communicate it – that's going to be a hugely important skill in the next decades...
Hal R. Varian, Google's Chief Economist

Na deze master heb je een grondige kennis van statistische methoden en kun je die toepassen in verschillende onderzoeksgebieden. De opleiding is een samenwerking tussen verschillende instanties: zowel uit wiskundige als medische/biologische hoek. Statisticus Richard Gill noemt de master `een droom die uitkomt'.

Studenten kunnen vanuit verschillende bachelors instromen, de eis is dat je minstens één inleidend en een meer geavanceerd vak over kansrekenen of statistiek hebt gevolgd. Kijk voor meer informatie op de website. De wiskundemeisjes hopen dat de nieuwe opleiding een succes wordt!

Gisteren stond er een mooi artikel van Marcus du Sautoy in The Guardian: The secret life of numbers. Hij merkt op dat zijn 13-jarige zoon op school bij Engels grammatica leert, en vocabulaire, maar ook leert dat die ingrediënten het gereedschap zijn om grote literaire werken te maken en te lezen. Bij wiskunde houdt het op bij het gereedschap: hij leert percentages, staartdelen, de beginselen van de algebra en meetkunde. Maar het wiskunde-curriculum zal hem op school waarschijnlijk nooit laten zien hoe deze gereedschappen in de wiskunde tot de creatieve hoogtepunten leiden. De meeste mensen zien op school nooit wat wiskunde echt is.

En dat is jammer, vindt Du Sautoy: "Mathematics could come alive for so many more people if it wasn't kept behind walls." Om daarmee te beginnen heeft hij een foto-serie op de site van The Guardian gemaakt: Mathematical shapes in action, met foto's van gebouwen met een wiskundig tintje.

Du Sautoys artikel laat aan de andere kant ook zien hoe een bevlogen docent, die op het juiste moment een leerling weet te inspireren, van grote invloed kan zijn. Leuk leesvoer voor docenten, dus!

Op zich is de Australische You Can Do Maths campagne erg sympathiek. Maar waarom maken ze aparte filmpjes voor jongens en meisjes? Zou dat echt beter werken?

Een speciaal bericht voor alle Leidse niet-bètastudenten met een zwak voor wiskunde en andere natuurwetenschappen.

Volgend jaar kun je aan de Universiteit Leiden een minor Natuurwetenschappen voor niet-bètastudenten kiezen (oftwel: bèta voor alfa's).

Bas Haring geeft een college Essentiële thema’s in de natuurwetenschappen (over onderwerpen als evolutie en chaos), Frans van Lunteren vertelt over Keerpunten in de geschiedenis van de natuurwetenschappen (over Darwin, Einstein en vele anderen) en Dirk van Delft neemt de studenten mee op excursie (natuurlijk naar zijn Museum Boerhaave, maar ook naar Naturalis). Alsof dat allemaal nog niet leuk genoeg is, is er ook een vak Kruisbestuivingen, waar ik (tussen grote namen als Vincent Icke en Arie Verhagen) een gastcollege over wiskunde en literatuur mag geven.

Kortom: vergeet die nerd-set en schrijf je snel in via U-twist.

Vandaag beginnen de eindexamens voor scholieren! Wiskunde is vandaag nog niet aan de beurt, maar binnenkort wel: morgen zijn de wiskunde-examens op de havo, komende woensdag en de 28e op het vmbo en op het vwo zijn ze op 25 mei (wiskunde A1 en A1,2) en 2 juni (wiskunde B1 en B1,2). We wensen iedereen veel succes!

Wiskunde D wordt niet met een centraal examen afgesloten, maar met een schoolexamen. Een leuk nieuwtje: voor de havo-leerling met de beste resultaten voor wiskunde D is per school een prijs beschikbaar. (Op het vwo kan volgend jaar pas voor het eerst examen gedaan worden in wiskunde D.) De prijzen kunnen door docenten worden aangevraagd bij de cTWO (Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs) door voor 1 juni een mailtje te sturen naar: wisd@ctwo.nl. De prijs kan dan bijvoorbeeld tijdens de diploma-uitreiking worden uitgereikt. Een leuke manier om extra aandacht te geven aan het nieuwe vak wiskunde D en aan de wiskunde-enthousiastelingen bij jullie op school!

In The Times van gisteren stond een artikel over de GCSE's. Die afkorting staat voor General Certificate of Secondary Education, een certificaat dat Engelse scholieren per vak kunnen halen als ze 15 of 16 jaar oud zijn. Al 21 jaar lang slagen elk jaar meer leerlingen voor GCSE's dan het jaar ervoor. Komt dat doordat de examens makkelijker zijn geworden? Wordt er gewoon beter les gegeven? Of worden de leerlingen alleen nog maar op de examens voorbereid?

Lees de hele discussie zelf in het artikel. Maar wat voor ons het interessantste is, is dat Marcus du Sautoy twee wiskunde-examens met elkaar vergelijkt: dat van 1988 en dat van 2008. De conclusie van Du Sautoy is dat het zo'n vaart niet loopt, de examens zijn niet makkelijker geworden:

The curriculum being examined is similar. You have got questions about probability, symmetry transformations and solving equations. But I think there is a genuinely different feel to the paper of 2008.

Now, students are expected and challenged to think about how they are applying the mathematics. 1988 feels more like the application of techniques that the student has learnt.

For example, question 10 from the 1988 paper requires simply plugging numbers into an equation given at the beginning of the paper to calculate the volume and surface area of a tin of baked beans. In contrast, question 23 from the 2008 paper requires combining ideas of geometry and algebra in an analytical way to find the relationship between lengths in the cone and cylinder. The 1988 paper also shows more evidence of trying to get “down with the kids”, with references to Doctor Who and the Muppets. In 2008 they seem to be trying to engage children with the maths rather than the Muppets.

Het hele schoolsysteem is anders in Groot-Brittannië, dus het lijkt me niet zo zinvol om deze examens met de Nederlandse te gaan vergelijken, maar wat ik wel een interessante vraag vind: hoe zijn de wiskunde-examens in Nederland veranderd? Ik heb zelf vorig jaar het VWO-eindexamen wiskunde B1,2 gedaan voor de Volkskrant en had de indruk dat het examen wat makkelijker was dan mijn eigen eindexamen wiskunde B, vooral omdat veel van wat je nodig had in feite op de formulekaart te vinden was en de grafische rekenmachine ook nog een boel voor je kon oplossen. Maar het kan best zo zijn dat mijn indruk niet terecht was.

De mensen die het antwoord op deze vraag waarschijnlijk het beste weten, of er in ieder geval een mening over zullen hebben, zijn de wiskundedocenten. Dus: docenten onder onze lezers, leef je uit in de comments! Zijn de wiskunde-examens de afgelopen jaren of decennia makkelijker geworden, of alleen anders, of zijn ze eigenlijk zo ongeveer hetzelfde gebleven? En wat vinden jullie daarvan?

Vandaag start de internetboekenveiling van het Wereldwiskunde Fonds, een van de werkgroepen van de NVvW (de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren). Het doel van het Wereldwiskunde Fonds (WwF) is ondersteuning van het wiskundeonderwijs in derde-wereldlanden door middel van financiële bijdragen aan projecten. Ook wil het WwF aan wiskundedocenten 'hier' laten zien dat er 'daar' ook collega's zijn die zich met soortgelijke vragen en problemen bezighouden als zij zelf, maar ook met heel andere.

Een van de manier waarop het WwF fondsen werft is deze internetboekenveiling, waar tweedehands wiskundeboeken bij opbod verkocht worden. Misschien zit er wel iets van jouw gading bij!

De veiling opent vandaag en sluit op 31 mei 2009 om 23.59 uur.