Wiskundemeisjes
Internetbureau Rotterdam 
Archief voor november 2009
Al jaren wordt er in het hoger onderwijs geklaagd over het gebrek aan algebraïsche vaardigheden bij de studenten. De Nationale Kennisbank Basisvaardigheden Wiskunde 2 (NKBW) probeert wat te doen aan deze aansluitingsproblemen tussen voortgezet en hoger onderwijs: door verbetering van de aansluiting wil ze studieuitval en -vertraging voorkomen. Op 15 december organiseert de NKBW het symposium Wiskunde op de drempel, voor iedereen die met deze problematiek te maken heeft.
Deelname is gratis, maar je moet je wel even aanmelden. Het programma en alle andere informatie is hier te vinden. Het symposium vindt plaats in Het Trippenhuis in Amsterdam.
Het is strikt genomen geen wiskunde, maar ik denk dat alle wiskundigen die (La)Tex gebruiken reuzeblij zijn met deze tip. Reijer wees me namelijk laatst op het geweldige Detexify, waar je handig kunt zoeken naar de code voor symbolen. Nooit meer wanhopig zoeken in tabellen naar de juiste code voor \(\), \(\) of \(\). Je tekent het symbool dat je zoekt en krijgt een lijst met waarschijnlijke mogelijkheden. Je kunt het systeem trainen door aan te geven welk symbool je bedoelde. En je hoeft vaak helemaal niet zo precies te tekenen, prachtig!
Gisteren maakte NWO de namen van de 89 onderzoekers die een Vidi krijgen bekend. Met deze subsidie van maximaal 800.000 euro kunnen deze onderzoekers vijf jaar lang een eigen onderzoekslijn ontwikkelen en een eigen onderzoeksgroep opbouwen. Onder de gelukkigen zijn twee wiskundigen.
Random fractals and phase transitions
Dr. F. (Frederico) Camia (m) 22-02-1973, Cesena (Italië), VU - Wiskunde
Toevalsprocessen en zelfgelijkvormigheid komen in de natuur veel voor. Het doel van dit project is om wiskundige modellen van fysische systemen te bestuderen waarin toeval en zelfgelijkvormigheid met elkaar in verband staan, en waarin fase-overgangen plaatsvinden die van grote invloed zijn op hun meetkundige en fysische eigenschappen.
Solving difficult optimization problems
Dr. F. (Frank) Vallentin (m) 07-10-1972, Eslohe (Duitsland), TU Delft - Mathematics
The dilemma of mathematical optimization today is that many, often simple-sounding problems cannot be solved efficiently with current methods. In this project the researchers analyze the symmetry and other structural properties of these problems. This will open new computational ways to find solutions.
We feliciteren Frederico en Frank van harte, al kennen we ze nog niet. Maar wie weet zien we hun onderzoeksresultaten in de nabije toekomst!
Deze column staat vandaag in de Volkskrant.
Mijn vriend is superleuk en ik ben al jaren erg gelukkig met hem. Maar soms kom ik op een feestje een ontzettend knappe man tegen die lacht om al mijn grapjes. En dan twijfel ik even, loopt er niet een nóg leukere partner voor me rond? Hoe weet ik dat ik de juiste geliefde heb gekozen?
Voorbeeld van een ontzettend knappe man
Een partner zoeken is (met wat goede wil) te zien als een wiskundig probleem. Je moet daarbij een aantal aannames maken. Zo moeten de mogelijke partners te ordenen zijn van goed naar slecht, gelijke scores zijn niet toegestaan. Daarnaast neem je aan dat de mogelijke geliefden in willekeurige volgorde één voor één voorbij komen en dat je er maar één kunt kiezen. Nog een belangrijke (en in de praktijk niet geheel realistische) aanname is
dat je afgewezen kandidaten niet meer kunt terugnemen.
Wiskundigen noemen dit het secretaresse-probleem, waarschijnlijk omdat ze vaker secretaresses uitzoeken dan geliefden. Dit soort keuze-problemen komt voor in allerlei situaties. Denk aan het kopen van een huis: je bekijkt één voor één een aantal huizen en hoopt het beste huis te kiezen.
Met welke strategie heb je de grootste kans om de beste optie te nemen? Je kunt eigenlijk maar één ding doen: eerst een aantal kandidaten voorbij laten gaan om een beeld te krijgen van het aanbod. Daarna kies je de eerste die beter is dan alle vorigen. De grote vraag is: hoeveel kandidaten moet je proberen?
Stel bijvoorbeeld dat je uit honderd mogelijke geliefden mag kiezen. Als je er zomaar één kiest, dan heb je een kans van 1% om de beste te nemen. Als je eerst twintig kandidaten bekijkt en dan de eerste neemt die beter is dan alle vorigen, dan groeit je kans om de beste te kiezen naar 32%. Te lang wachten is niet goed, dan mis je de beste waarschijnlijk. Na tachtig kandidaten is de kans om de juiste te kiezen nog maar 18%. Een algemene vuistregel is dat je ongeveer 37% van de kandidaten moet bekijken. In dit geval heb je dan 37% kans om de beste geliefde te vinden.
Psycholoog Peter Todd paste de algemene strategie wat aan door het ideaal van één beste liefde overboord te gooien. Hij nam aan dat je gelukkig bent met een partner die bij de beste 10% zit, maar dat je wel minstens 75% kans wilt hebben om zo’n goede partner te vinden. Todd rekende uit dat je om dat te bereiken twaalf partners moet proberen. Daarna kun je de eerste die beter is dan alle vorigen met een gerust hart houden.
Hoe je die geliefden precies moet tellen, vertelt het model trouwens niet. Preutse types tellen hun afspraakjes, wildebrassen alles wat langer duurde dan een one-night-stand. Zelf tel ik iedereen waarmee ik verliefd hand in hand heb gelopen. Mijn vriend is nummer veertien en veel leuker dan mijn vorige geliefden. Kortom: ik houd hem! Nu maar hopen dat hij mij ook wil houden.
En ze leefden nog lang en gelukkig...
Sinds een paar weken kunnen wiskundigen op Math Overflow vragen aan elkaar stellen. De site is niet bedoeld voor huiswerkopgaven (daarmee kun je bijvoorbeeld naar de onvolprezen WisFaq), maar voor vragen die voor beroepswiskundigen interessant zijn. Voorbeelden van populaire vragen zijn:
- A single paper everyone should read?
- Does Aut(Aut(…Aut(G)…)) stabilize?
- Which mathematicians have influenced you the most?
Veel vragen op de site zijn meer vragen over hoe anderen wiskunde doen en niet zo zeer inhoudelijke vragen. Maar dat soort vragen kun je er natuurlijk zelf gaan stellen als je dat interessanter vindt!
Ik word zelf wel een beetje afgeschrikt door het overweldigende badges-systeem van Math Overflow. De site had beter Badge Overflow kunnen heten. Of ligt dat alleen aan mij en snakken jullie al jaren naar wiskundemeisjes-badges?
Een kort nieuwtje, dat eigenlijk vooral oud is: vandaag wordt door wiskundigen gevierd dat de Riemann-hypothese 150 jaar geworden is. De Riemann-hypothese is een van de bekendste grote onopgeloste wiskundeproblemen. En wie het lukt ziet een miljoen dollar tegemoet: het Clay Institute zette het probleem in 2000 op de lijst van zeven Millennium Problems. We schreven al eerder over de Riemann-hypothese: hier en hier, bijvoorbeeld.
Riemann publiceerde zijn hypothese in november 1859. Hier kun je meer lezen over zijn artikel, en ook kun je daar Riemanns originele manuscript als pdf downloaden. De eerste pagina ziet er zo uit:
Het is misschien een beetje gek om te vieren dat we iets al heel lang niet kunnen bewijzen of weerleggen, maar onopgeloste problemen zijn heel belangrijk in de wiskunde: het zoeken naar een oplossing voor zo'n groot probleem levert vaak een boel interessante wiskunde en onverwachte verbanden op, ook als de oplossing niet gevonden wordt. Allerlei wiskundigen over de hele wereld geven vandaag lezingen om de 150e verjaardag van de Riemann-hypothese te vieren. Niet hier in de buurt, helaas. Gelukkig heb ik begin november op een conferentie met mijn geschiedenis-van-de-wiskunde-collega's al geproost op deze verjaardag van de Riemann-hypothese!
En alweer zijn er schoenen met een wiskundig tintje gesignaleerd: Lo Res, van United Nude. De schoenen bestaan uit kleine veelhoekjes: het resultaat van een lage-resolutie 3D-scan.
Een ander object in dezelfde categorie is deze theepot.
Beide via Lings.nl, met dank aan Guido.
Zometeen bij De wereld draait door (Nederland 3): wiskunde! Guus & Wouter Berkelmans zijn te gast, en Robbert Dijkgraaf. Guus won de Nederlandse Wiskunde Olympiade dit jaar (zie vorig bericht) en zijn oudere broer Wouter won hem eerder ook al. Kijken dus, nu!
ps Voor wie het gemist had, hier is het fragment!
