Wiskundemeisjes
Internetbureau Rotterdam 
Archief voor maart 2008
Vandaag is het weer π-dag. Dat betekent natuurlijk dat de wiskundemeisjes vandaag jarig zijn! Onze weblog bestaat precies twee jaar.
Voor wie ons nog niet zo goed kent: Vicky Vermeulen heeft onlangs een lang interview met ons gehouden. Dat is gepubliceerd in Vector, een Vlaams tijdschrift voor wiskundedocenten. Ze stelde leuke vragen en af en toe moesten we erg lachen (wat ook in het artikel terechtgekomen is: zinnen als "lachen en kijken geheimzinnig naar elkaar" of "schateren het uit" zijn niet van de lucht!). Wil je weten hoe we elkaar kennen, waarom we begonnen zijn met deze weblog, hoe we de loodzware verantwoordelijkheid van "popularisatoren van de wiskunde zijn" ervaren, of we zelf nou zo goed kunnen rekenen en wat we doen als we niet met wiskunde bezig zijn: lees hier het hele Interview in Vector! Met dank aan Vicky.
Deze week ben ik op de workshop Symmetry as a Modern Scientific Concept: Historical and Philosophical Perspectives. Om dit leuke onderwerp ook buiten de muren van het Lorentz Center te brengen, geeft Jan van de Craats vandaag een publieke lezing over Symmetry in mathematics and art.
Praktische details: 17.00 - 18.30 uur, Kamerlingh Onnes Gebouw, Steenschuur 25, Leiden.
Voor iedereen die niet kan komen: Jan van de Craats schreef een leuk stuk over hetzelfde onderwerp in het Nieuw Archief. Dat artikel kun je hier lezen.
Wild about math en blinkdagger organiseren een nieuwe wiskundecompetitie onder de naam Monday Math Madness. Elke eerste maandag van de maand staat er een puzzel op Wild about math, elke derde maandag van de maand eentje op blinkdagger. Vorige week werd de eerste puzzel gepost, met daarbij uitleg over de spelregels. Deze opgave zou over de wiskundemeisjes kunnen gaan:
A popular blog has just three categories: brilliant, insightful, and clever. Every blog post belongs to exactly one of the three categories and the category for each post is selected at random. What is the probability of reading at least one post from each category if a reader reads exactly five posts?
De winnaar krijgt een waardebon van 10 dollar voor Amazon, later in de competitie hopen de blogs wiskundeboeken, puzzels en spelletjes te kunnen uitdelen.
Wat mij trouwens opviel is dat sommige dingen blijkbaar overal hetzelfde gaan. De schrijver van Wild about math is zogenaamd verbaasd dat de matlab-freaks/ingenieurs van blinkdagger ook wiskunde hebben gehad. En ik maar denken dat het typisch Nederlands was om te beweren dat op technische universiteiten geen wiskunde wordt gedaan...
De wiskundemeisjes hebben een prima spamfilter op de reacties, maar als het nodig is kunnen we net als veel andere sites een captcha gaan gebruiken. Ernst stuurde ons het volgende -zeer geschikte- voorbeeld.
Deze wordt echt gebruikt in het aanmeldformulier van de Quantum Random Bit Generator!
Vandaag is het Internationale Vrouwendag. Nou zijn de wiskundemeisjes geen extreme feministen (al verschijnen we wel in het april-nummer van Opzij, dat in de loop van deze maand in de winkels ligt), maar het valt niet te ontkennen dat de verhouding tussen mannen en vrouwen in wiskundeland meestal niet half-half is.
Hoe zit dat bij onze lezers? Daar zijn we erg nieuwsgierig naar! Het beste dat we kunnen onderzoeken is natuurlijk hoe die verhouding ligt bij de mensen die de moeite nemen om online een vraag te beantwoorden, dus bij deze:
[poll=8]
Uit de nieuwe bundel van Frank van Pamelen, Ikea en andere verzen, dit leuke gedicht! (Met dank aan Marjolein voor de tip en aan Frank voor de toestemming om het gedicht hier neer te zetten.)
Raadsel
Als een wiskundige uit 23
Het in het 102 lopen laat
En dan ge32 is
Om zich blasé in 42hoven
Van het leven te beroven
Wat is hij dan?
Klik hieronder voor de Oplossing!
We schreven een tijd geleden al over de nieuwe wiskundewandeling in Utrecht. Op zondag 30 maart is er de mogelijkheid om deze wiskundepuzzeltocht onder begeleiding van een wiskundedidacticus te lopen. De wandeling duurt van 14 tot 17 uur, inclusief inleiding en afsluiting met wiskundige samenzang en een voordracht van wiskundepoëzie.
De middag kost € 25, waarbij koffie/thee, taart/koek en een afsluitend drankje inbegrepen zijn. Er kunnen maximaal 20 mensen mee, dus snel aanmelden is verstandig! Bij veel belangstelling wordt misschien nog zo'n wandeling georganiseerd. Aanmelden kan via wisc@planet.nl.
Op een afgelegen eiland woont een stam van duizend mensen. Er zijn 100 mensen met blauwe ogen en 900 mensen met bruine ogen, maar dit weten de eilandbewoners zelf niet. Hun religie verbiedt de bewoners namelijk om de kleur van hun eigen ogen te weten, het is zelfs verboden om over de kleur van ogen te praten. Op het eiland is geen enkel spiegelend oppervlak te vinden, dus bewoners kunnen in principe niet ontdekken welke kleur ogen ze hebben. Als iemand tóch ontdekt welke kleur ogen hij (of zij) heeft, dan pleegt deze persoon de volgende dag om 12 uur 's middags ritueel zelfmoord op het dorpsplein - in aanwezigheid van de complete stam.
Op een dag komt er een blauwogige bezoeker op het eiland. Hij wint het vertrouwen van de stam en op een avond spreekt hij op het dorpsplein de complete stam toe. Hij weet niets van hun religie en zegt in zijn toespraak: "Wat grappig dat er op dit eiland ook mensen met blauwe ogen wonen."
Wat is het gevolg van deze uitspraak?
Natuurlijk is het erg onrealistisch dat er zo'n eiland bestaat. Maar dit is een wiskundige puzzel, dus neem even aan dat dit allemaal kan. Neem ook aan dat alle bewoners volledig logisch redeneren (als ze uit de feiten die zij kennen met een logische redenering een conclusie kunnen trekken, dan doen ze dat ook) en ook dat ze de regels van hun godsdienst volgen. En de bewoners weten van elkaar dat ze devoot zijn en ook dat de anderen allemaal volledig logisch redeneren, en ook dat weten ze van elkaar, enzovoorts. En omdat de stam zo geobsedeerd is door oogkleur, houdt iedereen precies bij hoeveel van de anderen bruine of blauwe ogen hebben.
Dus nogmaals: wat gebeurt er na deze wat ongelukkige uitspraak van de bezoeker?
Op 27 maart wordt bekend wie dit jaar de Abelprijs krijgt. Deze prijs van ongeveer 750.000 euro is de wiskundige tegenhanger van de bekende Nobelprijzen. De prijs wordt sinds 2003 jaarlijks uitgereikt en dit zijn de winnaars toe nu toe:
- 2007: S. R. Srinivasa Varadhan, “for his fundamental contributions to probability theory and in particular for creating a unified theory of large deviation”.
- 2006: Lennart Carleson, “for his profound and seminal contributions to harmonic analysis and the theory of smooth dynamical systems”.
- 2005: Peter D. Lax, “for his groundbreaking contributions to the theory and application of partial differential equations and to the computation of their solutions”.
- 2004: Michael F. Atiyah en Isadore M. Singer, “for their discovery and proof of the index theorem, bringing together topology, geometry and analysis, and their outstanding role in building new bridges between mathematics and theoretical physics”.
- 2003: Jean-Pierre Serre, “for playing a key role in shaping the modern form of many parts of mathematics, including topology, algebraic geometry and number theory”.
Wie oh wie gaat er dit jaar winnen?
De wiskundemeisjes organiseren voor het eerst de grote Abelprijstoto. Stuur ons voor 25 maart een email met de naam van degene die volgens jou moet winnen en waarom je deze persoon kiest. De eerste prijs is (zeer toepasselijk) het boek Niels Henrik Abel and his times. We hebben ook mooie troostprijzen zoals wiskundige posters met gedichten van Marjolein Kool.
Als niemand de juiste persoon raadt, dan kiezen wij als winnaar degene die er het dichtste bij zat (hoe we dat meten houden we strikt geheim) of degene met de beste argumenten. Dus mail je favoriet naar mail@wiskundemeisjes.nl en win prrrrrachtige prijzen!
Paul Erdős (1913 - 1996) was een zeer bijzondere wiskundige. Hij was erg productief en hij werkte het liefst met mensen samen. Daarvoor reisde hij de hele wereld rond. Hij had een heel eigen kijk op de dingen. Alex van den Brandhof schreef een artikel over Erdős in Pythagoras, en dat is nu ook te lezen via Kennislink!
Ben je geïnteresseerd geraakt in Erdős? Er zijn een paar leuke boeken over hem geschreven en er is zelfs een documentaire over hem gemaakt, allemaal zeer de moeite waard:
- Paul Hoffman, The Man Who Loved Only Numbers (boek)
- Bruce Schlechter, `My brain is open', the mathematical journeys of Paul Erdős (boek)
- George Csicsery, N is a number - A portrait of Paul Erdős (The story of a wandering mathematician obsessed with unsolved problems) (documentaire)
