Wiskundemeisjes

De favoriete (nog levende!) wiskundige van… (19)

We maakten ons een beetje zorgen over deze rubriek. We hadden een bekende Amerikaanse wiskundige gemaild over zijn favoriete (nog levende) wiskundige. Hij reageerde enthousiast, noemde een naam en beloofde later meer te schrijven. Maar hij heeft het razenddruk en de rest van het antwoord laat nog even op zich wachten. De wiskundemeisjes hadden het zelf ook nogal druk en hadden geen tijd om iemand anders te benaderen. Wat nu? Dan maar een keer geen De favoriete (nog levende!) wiskundige van... op de laatste donderdag van de maand?

De oplosing kwam gisteren in een vriendelijke email van Gunther Cornelissen. Geheel terzijde vemeldde hij in dat bericht wie zijn favoriete wiskundige is. Toevallig stond hij al op onze lijst namen voor deze rubriek, we wilden hem eigenlijk vragen bij zijn oratie. Maar die is pas op 16 januari 2009, de eerste vrijdag dat het Utrechtse Academiegebouw beschikbaar is (!). Laat Gunther nou ook net een Vici-subsidie van van 1,25 miljoen euro van NWO gekregen hebben, dat is natuurlijk een prachtige aanleiding om aandacht aan hem, zijn werk en zijn favoriet te besteden. De wiskundemeisjes feliciteren Gunther van harte!

Gunther Cornelissen

Gunther Cornelissen (1971) werkt op verschillende gebieden van de zuivere wiskunde. Hij promoveerde in 1997 in Gent bij Jan Van Geel (Gent) en Ernst-Ulrich Gekeler (Saarbrücken). Daarna was hij vier jaar werkzaam op het Max-Planck-Institut für Mathematik in Bonn (Duitsland), alvorens een baan als universitair docent aan te nemen te Utrecht. In 2003 ontving hij een Vidi-vernieuwingsimpuls van NWO voor een project over Nietarchimedische meetkunde en automorfe vormen. In october 2007 werd hij benoemd op de profileringsleerstoel Mathematische Fysica aan de Universiteit Utrecht. Deze maand werd bekend dat hij een Vici-subsidie krijgt voor het project A tale of two geometries:

Er wordt een verband gelegd tussen twee soorten meetkunde: aan de ene kant de meetkunde achter de getaltheorie, aan de andere kant de meetkunde achter de kwantummechanica. Door kwantummechanisch te 'luisteren' naar getaltheoretische objecten wordt een fijnere structuur onthuld dan vroeger mogelijk was.

In Utrecht heeft Gunther meer dan twintig studenten begeleid op verschillende niveau's, van scripties tot proefschriften. Hij zet zich ook in voor popularisatie van wiskunde en heeft op Junior College een profielwerkstuk begeleid over schuifpuzzels dat tweemaal in de prijzen is gevallen. In 2008 staat hij voor de klas met een wiskunde-D module over diophantische vergelijkingen. Verder is hij een groot afnemer van wiskundemeisjesshirts en organiseert hij zeer gezellige kaas-wijn-borrels na lezingen, tijdens de laatste waarvan zijn kinderen een succesvolle waterpistoolaanval op Hendrik Lenstra hebben uitgeoefend.

Zijn favoriete (nog levende!) wiskundige is Yuri Ivanovich Manin.

Yuri Ivanovich Manin

Manin werd geboren in Simferopol (Russische Krim) in 1937. Nog voor hij zijn bachelor in 1958 haalde was zijn eerste artikel On cubic congruences to a prime modulus al gepubliceerd! Hij studeerde en promoveerde in Moskou. In 1965 werd hij daar aan de staatsuniversiteit benoemd als professor in de algebra. Hij bleef aan die universiteit tot aan de jaren negentig, daarna werkte hij aan Columbia en MIT, voor hij in 1993 één van de drie directeurs van het beroemde Max-Planck-Institut in Bonn werd. In 2005 ging hij daar met emeritaat, maar accepteerde een positie als hoogleraar aan de Amerikaanse Northwestern University.

Wat Gunther aan Manin zo bevalt is de breedte van zijn wiskundige interesses: "Hij is begonnen in de getaltheorie, en vervolgens via algebraïsche meetkunde bij mathematische fysica terechtgekomen, en heeft tussendoor een belangrijk boek over wiskundige logica geschreven. Nog meer onder de indruk ben ik van de persoonlijkheid van Manin, met zijn brede kennis van literatuur, muziek, zijn activiteit als linguïst en zijn moed niet uit de weg te gaan voor het stellen van de grote vragen en vermoedens in wiskunde en natuurkunde. Als op één wiskundige het adjectief 'wijs' van toepassing is, dan is het wel Manin. Ik word er wel eens bang van hoe hij soms als een orakel in verleden en toekomst kan kijken, wiskundig en anders.

Manin heeft achter de schermen een ongelofelijke invloed op de hele theoretische wiskunde gehad, denk maar aan de waslijst met beroemde/beruchte studenten en medewerkers, met Drinfeld als typisch voorbeeld. Uit zijn Selecta (uitgegeven bij World Scientific) blijkt niet alleen zijn brede interesse, maar ook zijn vermogen om met een concreet probleem te beginnen en vervolgens de wolken in te schieten met de theorie van motieven, fysische speculatie, een helemaal ander soort wiskunde, en op de laatste bladzijde weer succesvol op aarde te landen."

Gunther raadt iedereen van harte aan om Mathematics as Metaphor: Selected Essays of Yuri I. Manin te lezen. Een mooi interview met Manin is online te lezen: Good Proofs are Proofs that Make us Wiser (The Berlin Intelligencer, 1998). Voor wie zijn wetenschappelijke artikelen wil lezen: er staan er veertig op arXiv. Aanraders zijn Mathematical knowledge: internal, social and cultural aspects en The notion of dimension in geometry and algebra.